Champú. Vincent Delbrouck – Huis Marseille, Amsterdam

De immer gevoelige Waalse fotograaf Vincent Delbrouck – zelf geen tiener meer, maar naar eigen zeggen met ‘adolescence as ongoing story always burning in me’ – portretteert in Champú een vloedgolf van tienergevoelens en stillevens van Cuba in een positieve flow van een honderdtal foto’s die verdeeld zijn over de museumzalen in Keizersgracht 401. Wanneer beleef je grotere hoogte- en dieptepunten dan wanneer de liefde je voor de allereerste keer overvalt? Als alles nieuw en tegelijkertijd zo dramatisch intens is dat je blind en doof bent voor al het andere om je heen? ‘Life Sux!’ schreef Oriss Abreu Pavie op haar Facebook-pagina: typisch een uitroep van een verliefde tiener, wier zeer persoonlijke relaas in het Spaans, Engels en Nederlands naast Delbroucks foto’s op de wanden van de museumzalen te lezen is. Oriss is een van de tieners uit de wijk La Vibora in Havana die in 2018 samenkwamen in het park waar Delbrouck, die al sinds 1997 in Cuba komt en er diverse fotoseries heeft gemaakt, in de lente van dat jaar bij toeval op hen stuitte. Hij raakte vervuld van hun positieve energie, die hij via zijn foto’s wil delen. Die eerste liefde beleef je maar één keer. Het is daarom zo bijzonder dat Vincent Delbrouck dat unieke gevoel in foto’s heeft weten te vatten. Hij zegt daarover: ‘This colorful work is the most exciting and ambitious project of my life.’

Het oeuvre van de Indiase fotograaf, filmmaker, schrijver en curator Sohrab Hura (1981, Chinsurah, West-Bengalen, India) ontvouwt zich deze herfst in de zalen van Huis Marseille. In de afgelopen vijftien jaar heeft Hura’s werk zich ontwikkeld van documentair tot experimenteel, confronterend en zelfs sceptisch tegenover het medium fotografie. Door middel van fotoseries, videowerken, installaties en ingrepen in de museumruimtes dompelt Hura de bezoeker onder in zijn zienswijze, waarin verschillende elementen niet los van elkaar staan maar juist in elkaar overlopen.

 

 

Of life of love of sex of movement of hope. Liz Johnson Artur – FOAM, Amsterdam

Foam presenteert de solotentoonstelling of life of love of sex of movement of hope door fotograaf Liz Johnson Artur. De tentoonstelling viert dagelijkse gebeurtenissen en brengt ze samen in de vorm van een verhaal, in een poging om de menselijke emotie uit te vergroten.

De tentoonstelling The Possibility of Existence toont het vergeten fotografische oeuvre van Shigeru Onishi (1928 – 1994). Nadat de kunstenaar in 1953 afstudeerde in topologie (tak van de wiskunde) aan de universiteit van Hokkaido, begon hij zijn wiskundige theorieën toe te passen op fotografie. Hoewel zijn theorieën voor de leek onbegrijpelijk zijn, heeft het een uniek oeuvre opgeleverd waarmee hij zich distantieerde van andere stromingen en ideeën in de Japanse fotografie van zijn tijd.

Foam 3h presenteert de tentoonstelling Leave and Let Us Go van Alexandra Rose Howland. Howland toont met haar serie een intiem portret van Irak, een land dat vaak verkeerd wordt begrepen en onjuist wordt afgebeeld.

De afgelopen 15 jaar presenteerde Foam het werk van 95 opkomende talenten in Foam 3h, dat uitgegroeide tot een belangrijke ontmoetingsplaats voor fotografen, kunstenaars, studenten, verzamelaars en andere spelers uit het veld. In Foam 3h – 15 jaar talent uit de collectie presenteert Foam een selectie van 16 kunstenaars uit deze reeks waarvan werk in de collectie van Foam is opgenomen.

World Press Photo Exhibition 2020 – Nieuwe Kerk, Amsterdam

Een ontzettend coronaproof route leidt in de Nieuwe Kerk door de wereldpremière van World Press Photo Exhibition 2020. Ruim 150 beelden en video’s is de tentoonstelling rijk. Grote vakken geven de ruimte aan die je kunt gebruiken om stil te staan en te kijken en een looppad voor als je wilt passeren. Ik vond de tentoonstelling dit jaar minder indrukwekkend dan andere jaren. Thematisch opgebouwd en toch vond ik er weinig echt uitspringen. Maar interessant is het altijd en het drukt je met je neus op de feiten dat er wel erg veel brandhaarden zijn die allemaal na hun korte ‘moment of fame’ eigenlijk weer in de vergetelheid schieten. Hoe triest dat ook is.

Venus & Mercury. Vivianne Sassen – Huis Marseille, Amsterdam

Vrijdag bezocht ik één van de meest bizarre expo’s van de laatste tijd. Venus & Mercury van Vivianne Sassen in het Huis Marseille verbind het Franse hof met hedendaagse fotografie. Bijzondere verhalen over homofilie aan het hof, standbeelden met ontbrekende ledematen, het frivole witte nachthemdje waarin een prinses of koningin geportretteerd werd, bloedlatingen en syfilis, héél veel syfilis. Needless to say dat ik er wel een keer doorheen was.

Spectrosynthesis II – Exposure of Tolerance: LGBTQ in Southeast Asia – Bangkok Art & Culture Center (BACC), Bangkok, Thailand

Het BACC ligt in het hartje van de stad en is één groot cultureel centrum met diverse exposities over het 8 verdiepingen tellende moderne gebouw. De belangrijkste expositie op het moment dat ik bezoek gaat over LGBTQ-rechten in Zuid-Oost Azië. Dat is wereldwijd een onderwerp dat speelt. In deze expositie met name fotografie van verschillende Aziatische fotografen. Indringende werken die resoneren, als je de vertegenwoordiging van LGBTQ in de Thaise samenleving ziet. Verder zijn er nog diverse andere exposities die ook allemaal in meer of mindere mate rond hetzelfde thema spelen. Ben je in centraal Bangkok, dan is hier binnenlopen zeker de moeite waard. En de entree is ook nog eens gratis.

Paris d’Amour – Salle St. Jean, Parijs, Frankrijk

Omdat de Librairie Azzedine Azaïa om onbekende redenen gesloten blijkt te zijn, wip ik langs bij Salle St. Jean in het Hotel de Ville van Parijs. Op dat moment weet ik niet dat de expositie Paris d’Amour getoond wordt. Een expositie over homosexualiteit in films, volledig in het Frans. Veel meer dan plaatjes kijken kan ik dus niet want mijn Frans is niet toereikend voor diepgaande verhalen. En de toelichtingen zijn erg talig. Maar deze expositieruimte is er eentje om in de gaten te houden, omdat hier vrijwel doorlopend (gratis) exposities met fotografie getoond worden.

Welkom Today – Stedelijk Museum, Amsterdam

Foto’s van (het leven in Zuid-Afrika) lijken altijd een kwetsbaarheid én kracht tegelijkertijd uit te stralen. In de expositie Welkom Today worden foto’s getoond van onder andere Ad van Denderen en Lebohang Tlali. In 1991 legde Van Denderen het staartje van de apartheid vast in het stadje Welkom. Tlali en Van Denderen leveren in deze expositie een vervolg door oude en nieuwe foto’s te combineren en de veranderingen in beeld te brengen. Mooie expo!

Deana Lawson – Huis Marseille, Amsterdam

Een indringende expositie van Deana Lawson wordt gepresenteerd in Huis Marseille. Het aantal werken in de expositie is beperkt maar de foto’s registreren een harde waarheid in het leven van niet alleen zwarte Afrikanen maar ook Zuid-Afrikanen. Vaak in kleine, beperkte ruimtes laat Deana Lawson mensen op schrijnende wijze zien.

Tyler Mitchell. I can make you feel good & Changing Views. 20 years of Art Collection Deutsche Börse, Chapter 2 Icons – FOAM, Amsterdam

FOAM heeft over het algemeen meerdere kleinere expo’s, waardoor er altijd wat van je gading is. Dit keer zijn er dat voor mij meerdere: ik kwam voor Tyler Mitchell. I can make you feel good. De beleving van vrijheid en blijheid is voor blanken een gegeven, voor people of color is dat niet het geval. In deze expositie heeft Mitchell geprobeerd dat gevoel neer te zetten in zijn fotografie. Met rond de 20 werken een mooie expo.

De tweede expo die op mijn lijstje stond is 20 years of Art Collection Deutsche Börse. Een schitterende verzameling werken van fotografen als David Goldblatt (eerder bij Huis Marseille), Zanele Muholi (eerder bij het Stedelijk), Philip-Lorca di Corcia en vele anderen. Een brede collectie met sterk verschillende werken. Van intieme portretten tot bloemenfotografie. Zeer de moeite waard.

Diverse exposities – Cobra Museum, Amstelveen

Twee jaar te vroeg stond ik bij het Cobra op de stoep voor de expositie van Frida Kahlo die pas op 22 mei 2021 in het museum te zien zal zijn.

Gelukkig was dat niet de enige waar ik voor kwam. Ik bezocht Kati Horna. Compassie en engagement. Als onafhankelijk fotograaf documenteert Horna haar doorlopende vlucht voor de nazi’s in DL en het fascisme in Hongarije. Maar ook de Spaanse burgeroorlog en wantoestanden in Mexico, haar uiteindelijke thuis na al haar omzwervingen.

Maar naast Kahlo kwam ik eigenlijk voor Eva Besnyö – Dolle Mina. Besnyö, net als Horna afkomstig uit Boedapest, komt via Berlijn naar Amsterdam als het nationaalsocialisme haar belemmert te fotograferen. De reeks foto’s uit Amsterdam, die ik onlangs in Bremen zag, is aanleiding voor dit bezoek. Deze expositie belicht naar betrokkenheid bij de Dolle Mina beweging. Met een voor deze tijd heel treffende foto raakt ze me meteen. De anti-abortus huifkar: abortus uit de strafwet! Een rake serie foto’s.

Verder zijn er foto’s van Ata Kando. Hongaarse vluchtelingen en Slaaf of dood. Maar naast de twee eerdere kunstenaars verbleken deze enigszins.

Een andere serie is bijzonder indrukwekkend: niets-verhullende realistische portretfoto’s van Annette Brolenius, waarin mensen die zich inzetten voor mensenrechten, voor kwetsbaren in deze wereld. Niet alleen de teksten bij de foto’s, ook de foto’s zelf komen binnen!

En als laatste is er de expo Cobra 70. Een meerkoppige slang. Met de usual suspects uit de Cobra beweging: van Appel en Jorn tot Brands en Constant en Dotremont. Ook al de moeite waard!

MOED: Wat niet gezien wordt – Centraal Museum, Utrecht

De expositie waarvoor ik naar ‘t Centraal Museum kwam: Wat niet gezien wordt. Een expositie over diversiteit en inclusiviteit die in samenwerking is opgezet met MOED, Museum of Equality and Difference. Werken uit eigen collectie van o.a. Nola Hatterman, Steve McQueen, Ary Scheffer en bruikleen van Iris Kensmil, Samuel Aruada worden vanuit een nieuw perspectief bekeken, met als leidende thema: kunnen we onze eigen verhalen in een ander perspectief zien. Zo wordt de vraag gesteld: kunnen we het christendom ook als niet-wit zien? Met indringende foto’s die ons doen nadenken over een zwarte Jezus, een World Press Photo die gezien kan worden als Maria in chador met een lijdende Jezus. Of de homo-erotische geladenheid van veel bijbelse schilderijen. Maar ook werken zoals Sojournour Truth van Iris Kensmil, een schilderij over een tot slaaf gemaakte vrouw die vecht tegen slavernij en voor vrouwenrechten.Een bijzonder interessante expo. Gaat het zien!

Women of Japan / VOC Japan / Living Colours / Andy Warhol. Forever Young – Museum No Hero, Delden.

Mijn bezoekje aan Museum No Hero in Delden stelde ik twee dagen uit zodat ik ook de expositie Andy Warhol – Forever Young erbij mee kon pakken. Dat betekende vier exposities in één museum. Ik begin dus maar boven, waar vooral foto’s van fotografen Steve Schapiro, David McCabe, Billy Name e.a. hangen, aangevuld met vijf of zestal werken van Warhol, waaronder zeefdrukken van Marilyn Monroe, Beatrix en de Engelse koningin. Een kleine presentatie maar interessant.

Vervolgens beland ik bij VOC Japan – Nederland. Deze expo schets de geschiedenis van een tijdperk waar ik eigenlijk niets van weet. Het porselein komt van diverse bronnen (waaronder Landgoed Twickel) maar serviesgoed vind ik niet erg spannend. Dan hangen er nog wat willekeurige werken, waaronder een mooie Appel en een Leo Gestel die me aansprak. Net als de Chinese dames die er al vanaf het begin hangen.

Door dus naar Living Colours, een expo over de ongekende precisie van de Post-Painterly Abstraction, met twee strakke werken van Frank Stella, en Expressionistische Abstractie. Maar er staat ook een rode plexiglas wolf van Orlinski en een grote industriëel aandoende sculptuur van Louise Nevelson bijvoorbeeld.

En op de benedenverdieping is de expositie Women of Japan. Die is erg gevariëerd: er zijn een paar kimono’s, er hangen een paar interessante foto’s van westerse fotografen van Japanse vrouwen, er zijn verhalen opgetekend van Japanse vrouwen en er zijn mooie prenten over de rol van de Japanse vrouw. In deze sectie vallen eigenlijk het meest de seksinstructies op, waarop veelal het mannelijk geslacht buitenproportioneel is afgebeeld, om destijds de lachers op de hand te krijgen.

Stories. Santu Mofokeng – FOAM, Amsterdam

Op een van de laatste dagen van diens expositie, pak ik nog gauw de werken mee in Stories. De (anti-)apartheidsfotograaf Santu Mofokeng documenteert vanuit zijn positie als zwarte fotograaf in het Zuid-Afrika van binnenuit de apartheid. Een zware taak met vaak gevaar om opgepakt te worden omdat zijn bewegingen strikt beperkt worden door de politiek. Zijn verslaglegging opent de ogen voor bijvoorbeeld de politieke spelletjes die gespeeld werden door door middel van danswedstrijden de zwarte bevolking tegen elkaar opgezet te houden, maar ook belicht hij het einde van apartheid en Nelson Mandela als politiek leider. Een interessante expo!

World Press Photo 2019 – Nieuwe Kerk, Amsterdam

De wereldpremiere van de World Press Photo is dit jaar in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Drie dagen na de opening ben ik er en het is beredruk. Zoals altijd zijn de meeste foto’s in deze tentoonstelling confronterend, schokkend, naargeestig. Dit is inherent aan de opzet van nieuwsfotografie. En in de schitterende setting van de Nieuwe Kerk komt dat goed tot zijn recht. Het meest verrassend vond ik de serie van de vrouwelijke FARC-strijders die, nu de strijd gestaakt is, in grote aantallen zwanger zijn. Dat biedt een stukje achtergrond, die je anders niet hoort of ziet. En het bizarre: de kinderlijke Disney-aankleding van het huis van mensen die jarenlang in gewelddadige strijd zaten. Of de flamingo die door Nederlandse fotograaf Jasper Doest gefotografeerd is met sokken aan om zijn voetzolen te laten genezen. Er zijn dus ook positievere verhalen.

MADRE (museo d’arte contemporanea Donnaregina) – Napels, Italië

Het MADRE stond niet in de planning, tot ik tijd over bleek te hebben en de posters met aankondigingen van Robert Mapplethorpe me er ter plekke toe verleidden. De expositie van Mapplethorpe is indringend, de portretten sterk en direct. In sommige ruimten hangen erg expliciete werken, die terecht met een gordijn afgesloten zijn. Een erg mooie expositie en op zich al de moeite waard. Maar er is nog zoveel meer te zien: vanaf het dak heb je een schitterend uitzicht over de daken van Napels, met daarop een paard van Mimmo Paladino, van wie ik voor ‘t eerst bij ArtZuid in 2015 een werk zag. Verder zijn er werken van Cindy Sherman, Tony Craig, Warhol en Beuys. En natuurlijk de ‘site-specific’ werken van Anish Kapoor, Soll LeWitt en Koons. En ik kwam er een verrassend werk tegen: een foto van Shirin Neshat. Een aanrader, dit museum!

Recent Histories / Contemporary African Photography and Video Art from The Walther Collection – Huis Marseille, Amsterdam

Niet eerder bezocht ik het huis Marseille, maar de expositie Recent Histories / Contemporary African Photography and Video Art from The Walther Collection trok me naar deze fraaie expositieruimte, gelegen in twee statige oude panden aan een Amsterdamse gracht. Met recente werken van Afrikaanse fotografen zoals Lebobang Kganye, Michael Tsegaye, Mame-Diarra Niang en Mimi Cherono tot de onlangs overleden David Goldblatt. Tot mijn verrassing kom ik er ook twee werken tegen van Zanele Muholi, waarvan ik pas geleden nog een expositie bezocht in het Stedelijk. Als je de kans hebt, moet je deze expositie zeker gaan zien!

Von Christo bis Kiefer – Kunstmuseum Pablo Picasso, Münster, Duitsland

Last but not least, althans qua posts, want het Picasso Museum was vandaag mijn eerste halte in Münster. Het museum is relatief klein maar weet altijd bijzondere expo’s samen te stellen. Toen ik bij de expo Von Christo bis Kiefer las dat er een Basquiat was, moest ik natuurlijk deze kant op. En tot mijn blijde verrassing waren het zelfs meerdere werken van Basquiat, waaronder Asbestos. De collectie van Lambert uit Avignon heeft meer moois te bieden. Zo zijn er foto’s van Christo’s werken, zijn er meerdere Kiefers, waaronder ééntje van een zonnebloem die héél veel zaden verliest, zijn er foto’s van Nan Goldin, hangen er twee werken van On Kawara en ga zo maar door. De ‘land art’ op de tweede verdieping spreekt mij minder aan, maar de woordbeelden van Bruce Naumann zijn verrassend net als Louise Lawlers werken. Andere namen zijn Julian Schnabel, Carl Andre (die ik gemist blijk te hebben) en Richard Long, en nog een aantal meer. Beneden in de hal is er een werk van On Kawara, als onderdeel van Skulptur Projekte. Maar ook nu snap ik helemaal niets van wat hij met zijn werken wil overdragen. Tja… Al met al weer een mooie expositie! En dan is er als toefje slagroom ook nog de expo Picasso und das Mittelmeer, met diverse schilderijen, grafische werken en beschilderd keramiek. Ook de moeite waard!

Skulptur Projekte – Münster, Duitsland

Vanaf 1977 vindt zo ongeveer één keer per tien jaar een groot kunstproject plaats in Münster. Onder de naam Skulptur Projekte vindt, verspreid over de stad, kunst in de openbare stedelijke ruimte plaats. Dit loopt uiteen van sculpturen en uithangborden tot video-installaties en performance art. Het plattegrondje wat je voor 3 euro kunt kopen is niet heel helder en mengt oudere, bestaande werken met de nieuwe van 2017. Wat gekkigheden op een rijtje: een grote truck voor de ingang van het LWL Museum met daarop een zwart geschilderd vrachtkrat (Cosima van Bonin en Burr, zie vorige post voor Burr), een volledig beklede hal van het LWL voor een videoinstallatie van Nora Schulz, een performance waarvoor je in de rij moet van Alexandra Pirinci maar je weet niet wat te verwachten. Of in de kelder van een oud gebouw naast ‘t LWL video-installaties van Koki Tanaka (Provisional Studies). Waar ik bijna langs liep, een rood/wit gestreept hekwerk van Daniel Buren dat lijkt op een verkeersding of hoog tegen een gevel, bij het binnenrijden van de stad een op de rug liggend poppetje van Sany (Samuel Nyholm). Of een video-installatie in de kelder van de bieb, met muziek en verwarrende flitsen van beelden (Gerard Byrne). Het makkelijkst vindbaar, naast de truck, was eigenlijk nog de Waterpas van John Knight, die op een hoek het gebouw van het LWL siert. Enerzijds irritant dat alles lastig vindbaar is, tegelijkertijd een leuke manier om door de stad te dolen en mooie kerken tegen te komen en binnen te kijken in gebouwen waar je normaliter niet binnenkomt.

Zanele Muholi – Stedelijk Museum, Amsterdam

zanelemuholiNa alle controverse over de Airbnb-verhuurder die een medewerkster van de Zuid-Afrikaanse fotografe Zanele Muholi van de trap duwde in Amsterdam was haar naam blijven hangen. Als ik bij het Stedelijk ben voor Dubuffet, bezoek ik dus ook deze expositie. Muholi fotografeert en stelt aan de kaak. In haar foto’s plaatst ze de LGBTQI-gemeenschap in Zuid-Afrika centraal en dat levert bijzonder indringende foto’s op, die vooral in zwart/wit een krachtig statement maken. De serie Somnyama Ngonyama, waarin Muholi zelf op de foto’s staat getooid in materialen die een andere functie hebben dan waarvoor zij ze gebruikt, vind ik zelf het meest indrukwekkend.