Omdat ik letterlijk om de hoek van het Museum Arnhem moest zijn voor mijn werk, maakte ik van de kans gebruik om in een verlate pauze dit museum voor moderne kunst te bezoeken. En het is een bezoek waard. Het museum is niet erg groot en bood mij veel nieuwe kunstenaars, waarvan ik nog nooit werk had gezien. En een paar oude bekenden. Zowaar hingen er twee werken van Marlene Dumas die ik eens niet vreselijk vond: Emily en Guilt of the priviliged. Er was een Zadkine, een mooi portret van Sluijters (Dame met fiets) en een paar Pyke Kochs (ugh). De werken van Klaas Gubbels vind ik wel erg aansprekend, net als The Warrior, een sculptuur van Henry Moore in de tuin. Een paar nieuwe ‘jonge’ artiesten die me aanspraken waren Heidi Sincuba in rood, wit en blauw en de werken van Esire Erheriene-Essi, die de Ku Klux Klan en racisme adresseert in haar werken. En om met de meest grappige te eindigen: de Borstentros van Maria Roos.
Category Archives: abstract
Von Christo bis Kiefer – Kunstmuseum Pablo Picasso, Münster, Duitsland
Last but not least, althans qua posts, want het Picasso Museum was vandaag mijn eerste halte in Münster. Het museum is relatief klein maar weet altijd bijzondere expo’s samen te stellen. Toen ik bij de expo Von Christo bis Kiefer las dat er een Basquiat was, moest ik natuurlijk deze kant op. En tot mijn blijde verrassing waren het zelfs meerdere werken van Basquiat, waaronder Asbestos. De collectie van Lambert uit Avignon heeft meer moois te bieden. Zo zijn er foto’s van Christo’s werken, zijn er meerdere Kiefers, waaronder ééntje van een zonnebloem die héél veel zaden verliest, zijn er foto’s van Nan Goldin, hangen er twee werken van On Kawara en ga zo maar door. De ‘land art’ op de tweede verdieping spreekt mij minder aan, maar de woordbeelden van Bruce Naumann zijn verrassend net als Louise Lawlers werken. Andere namen zijn Julian Schnabel, Carl Andre (die ik gemist blijk te hebben) en Richard Long, en nog een aantal meer. Beneden in de hal is er een werk van On Kawara, als onderdeel van Skulptur Projekte. Maar ook nu snap ik helemaal niets van wat hij met zijn werken wil overdragen. Tja… Al met al weer een mooie expositie! En dan is er als toefje slagroom ook nog de expo Picasso und das Mittelmeer, met diverse schilderijen, grafische werken en beschilderd keramiek. Ook de moeite waard!
Skulptur Projekte – Münster, Duitsland
Vanaf 1977 vindt zo ongeveer één keer per tien jaar een groot kunstproject plaats in Münster. Onder de naam Skulptur Projekte vindt, verspreid over de stad, kunst in de openbare stedelijke ruimte plaats. Dit loopt uiteen van sculpturen en uithangborden tot video-installaties en performance art. Het plattegrondje wat je voor 3 euro kunt kopen is niet heel helder en mengt oudere, bestaande werken met de nieuwe van 2017. Wat gekkigheden op een rijtje: een grote truck voor de ingang van het LWL Museum met daarop een zwart geschilderd vrachtkrat (Cosima van Bonin en Burr, zie vorige post voor Burr), een volledig beklede hal van het LWL voor een videoinstallatie van Nora Schulz, een performance waarvoor je in de rij moet van Alexandra Pirinci maar je weet niet wat te verwachten. Of in de kelder van een oud gebouw naast ‘t LWL video-installaties van Koki Tanaka (Provisional Studies). Waar ik bijna langs liep, een rood/wit gestreept hekwerk van Daniel Buren dat lijkt op een verkeersding of hoog tegen een gevel, bij het binnenrijden van de stad een op de rug liggend poppetje van Sany (Samuel Nyholm). Of een video-installatie in de kelder van de bieb, met muziek en verwarrende flitsen van beelden (Gerard Byrne). Het makkelijkst vindbaar, naast de truck, was eigenlijk nog de Waterpas van John Knight, die op een hoek het gebouw van het LWL siert. Enerzijds irritant dat alles lastig vindbaar is, tegelijkertijd een leuke manier om door de stad te dolen en mooie kerken tegen te komen en binnen te kijken in gebouwen waar je normaliter niet binnenkomt.
De Stijl in het Stedelijk – Stedelijk Museum, Amsterdam
Naast een opnieuw geordende vaste collectie is er nog veel meer te zien. Zo is er De Stijl in het Stedelijk, een interessante expo: het brengt een aantal werken bij elkaar van bijvoorbeeld Isa Genzken en een mooi drieluik van Roy Lichtenstein. De expo van Chris Beekman, afvallige van De Stijl vraagt al om minder aandacht bij mij, net als Jana Euler’s kleurrijke, fantasievolle werken. De expo’s van Seth Price en Edward Krasinksi spreken me helemaal niet aan. Maar in het Stedelijk is het goed ronddolen: ik kon het natuurlijk niet laten op zoek te gaan naar mijn favoriete Rothko, nog eens een blik te werpen op het werk van Martial Raysse en Odalisque van Matisse nogmaals aan te doen. Of Paula Modersohn-Beckers, Kirchner en Chagall. Ook trof ik er een kleurrijke niet-abstracte Wassily Kandinsky (Bild mit Häusern) die ik niet eerder zag of niet eerder opmerkte. En natuurlijk de werken van Mondriaan waarvan ik altijd weer denk dat het Paul Klee’s zijn. Maar ook een mooi liggend naakt van Leo van Gestel of De terpentijnman van Carel Willink. Weer genoeg fraais, eerder gezien of nog onbekend!
Beeldentuin van het Kröller Muller Museum – Park Hoge Veluwe, Otterlo
De beeldentuin van het Kröller Muller wordt op de website van het museum omschreven als ‘een van de grootste beeldentuinen van Europa’. En als je er rond loopt, dan geloof je dat meteen. Al als je bij het museum komt aanlopen, vind je de eerste sculpturen in de voortuin. Maar de echte verrassing ligt aan de andere kant van het museum. Tusen de sculpturen liggen en zitten mensen in de stralende zon op het groene gazon. De eerste blikvanger is de goudgele Arp. Maar ook het witte werk in de vijver van Marta Pan is een eye-catcher. En hoe meer je rondloopt, hoe meer moois je ontdekt. Mijn favoriet is toch wel de Jardin d’emails van Jean Dubuffet. Het immense kunstwerk straalt glanzend wit in de hete zon. Via een smal trappetje kun je het werk binnen gaan en belanden midden in de tuin van emaille. De sculptuur wordt weliswaar flink gerestaureerd maar is nog steeds toegankelijk. Erg mooi. Maar mooi zijn ook de werken van een andere orde, zoals bijvoorbeeld dat van Maillol of de kleine gehurkte Rodin achter de vijver. Zeker een aanrader, dit park én dit museum!
Arp: the poetry of forms – Kröller Muller Museum, Otterlo
Als ik het Kröller Muller Museum bezoek blijkt er ook een expositie te zijn van Jean (of Hans) Arp. Als het om sculpturen gaat, is Arp wel één van mijn favorieten. De expo schijnt de eerste grote overzichtstentoonstelling van zijn werk te zijn, sinds zijn dood in 1966. En de expo stelt dan ook niet teleur. Naast veel grafische werken, poëzie en reliëfs staan er ook de veel mooie sculpturen opgesteld, die zo glad en zo vloeiend zijn dat je ze bijna zou willen aaien. Erg fijn om deze tentoonstelling onverwacht tegen te komen!
Beyond the Stars. The Mystical Landscape from Monet to Kandinsky. Musée d’Orsay – Parijs, Frankrijk
Voor de expo Beyond the Stars. The Mystical Landscape from Monet to Kandinsky ga ik naar Musée d’Orsay aan de andere kant van de Seine dan het Musée de l’Orangerie. Het museum is, zonder specifieke expositie te bezoeken, al indrukwekkend genoeg. De sculpturen in de centrale ruimte, de grote klok en het koepelvormige plafond. Zelfs de inrichting van het restaurant is schitterend. De tentoonstelling Beyond the Starts bestaat uit grote namen als Monet, Klimt, Denis, Kandinsky, Redon, Cassatt en Morisot en natuurlijk Gaugain. Genieten dus. Een odalisk van Renoir is een mooie verrassing. En voor het eerst zie ik in het echt de werken van Whistler, Georgia O’Keeffe en Thomson. Interessant! Ook de Nederlanders zijn vertegenwoordigd, met werken van Van Gogh, Mondriaan en Theo van Doesburg.
Jammer genoeg is ruimte 10, met werken van Les Nabis, vanwege ombouw gesloten. Erg zonde! Maar voor een volgende keer bewaren dan maar. Want Musée d’Orsay is altijd een aanrader!
Fondation Maeght – St Paul de Vence, Frankrijk
Na een directe bus vanuit Nice en een steile wandeling de berg op kom ik tien minuten voor openingstijd aan bij Fondation Maeght. Het personeel is het meest ongeïntereseerde, onvriendelijke museumpersoneel dat ik ooit ben tegengekomen. Ik had me erg op dit museum verheugd maar het viel tegen. Niet alleen moet je het absurde bedrag van 5 euro betalen om foto’s te moeten maken (bovenop 15 euro entree), ook is een groot deel van de vaste collectie niet aanwezig vanwege de tijdelijke expositie van Pascal Pinaud. Zijn werken boeien mij niet echt, met uitzondering van de werken van blauw licht en het werk Mars, 3 lichtbakletters P. De werken binnen die er staan, zijn meteen ook interessant: Calder, Miró, Giacometti, Bonnard en Hantaï bijvoorbeeld. En natuurlijk de beeldentuin met werken van Barbara Hepworth, Chillida, Pol Bury, Braque, Leger en Calder. Ook de beeldentuin van Miró is mooi, verweerd maar interessant. En als afsluiter is er het terras met de sculpturen van Alberto Giacometti. Dus niet geheel ontevreden maar toch wat teleurgesteld na mijn hoge verwachtingen verliet ik uiteindelijk het museum.
Musée d’Art Modern et d’Art Contemporain (MAMAC) – Nice, Frankrijk
Het tweede museum op mijn verlanglijstje in deze regio is het MAMAC, oftewel het Musée d’Art Moderne et d’Art Contemporain in hartje Nice. In een modern vormgegeven gebouw huizen meerdere interessante collecties. Uiteraard lag mijn focus op Niki de St Phalle’s werken en ze zijn fraai. Ze bestrijken haar verschillende stijlen en verschillende uitingsvormen, van verontrustend tot gelukkig aandoende werken. Een Nana in handstand vind ik mooi, maar ook een dame voor haar make-up tafel. De zaal met blauwe en andere werken van Yves Klein spreekt me ook bijzonder aan. Het uitzicht vanaf het dakterras is ook een leuk extraatje, net als een kunstwerk op de onderkant van een trap. Maar ook de werken van Ellsworth Kelly, Richard Serra, een glitterende Warhol (Diamond Dust Shoes), Tinguely en een abstract (Bart) van Bram Bogart zijn de moeite waard. Het is tot in elk detail een mooi en doordacht museum. Een aanrader!
Aanvullend zijn daar een sculptuur van een draak van Niki De St Phalle en een mobiel van Alexander Calder op het plein achter het museum. En als je dan toch op de culturele tour bent, dan is ook het naastgelegen Jardin Sacha Sosno de moeite waard met als meest opvallende werk het 30 meter hoge La Tete au Carré de Sosno.
Museum Ostwall. Dortmunder U – Dortmund, Duitsland
Museum Ostwall heeft, naast de expositie van Niki de St Phalle, nog veel meer te bieden en wel in de vorm van de vaste collectie. Met klinkende namen als Tinguely, Beckmann, Modersohn-Becker, Jawlensky (een van mijn favorieten natuurlijk) maar ook Pechstein, Kirchner, Macke, Picasso, Nolde, Rottluf, Klee, Kokoschka. Een bezoekje waard dus, al is niet alles even mooi. Zeker de expo met werken van Joseph Beuys valt wat tegen, en een installatie van een kamer met hekken met prikkeldraad als een concentratiekamp, met bestek op de vloer en een koffer om mee te nemen door de installatie is ronduit macaber, maar de rest maakt het meer dan goed. Een mooi museum!
Ontdek het moderne – Gemeentemuseum, Den Haag
Op zoek naar de expositie van Klimt & Schiele kom ik in de galerie ‘Ontdek de modernen’ terecht. Naast een flink aantal werken van Francis Bacon, waarvan ik me niet kan herinneren dat ik ze hier eerder gezien heb, zijn er ook sculpturen van artiesten die ik onlangs nog in Bilbao en Madrid zag. Zo is er bijvoorbeeld Spider Couple van de Franse Louise Bourgeois (fraai) en Clouds and caverns (spreekt mij niet aan), een kunstenares waar ik pas in Bilbao kennis mee maakte via het werk Maman. Of bijvoorbeeld een bijzonder klein werkje van Amerikaans minimalist Carl Andre, een van de twee werken van zijn hand in het Gemeentemuseum. Van hem zag ik vorig jaar in Madrid een expositie. Een werk van Kirchner (Cscardasdanseressen) overtuigt me er ook nu weer van dat zijn werken en het expressionisme tot mijn favorieten behoren. Maar ook een impressionistisch werk van Monet (Waterlelies) blijft indrukwekkend. Vervolgens doe ik nog even Mondriaan en De Stijl aan. Dat Mondriaan niet alleen abstract geschilderd heeft, wist ik al en veel nieuws en/of bijzonders tref ik hier dan ook niet aan, op het werk Aronskelken na. De expositie van Jan Toorop doe ik vluchtig aan, maar ik kan er niet echt warm voor lopen. Hoewel zijn pointillistische werken best fraai zijn, en sommige andere deprimerend grauw en lelijk, kan ik er niet veel energie voor opbrengen.
Sculpture as Place. Carl Andre. Palacio de Velazquez – Madrid, Spanje
In het Sabatinigebouw van Museo Reina Sofia liep ik de deelexpositie van Carl Andre mis. Het was daarom ook bijzonder om op de laatste ochtend in Madrid in het Parque de Retiro, in het met fraaie mozaïeken versierde Palacio de Velazquez de minimalistische beeldhouwwerken van Andre wel te kunnen bekijken. En ook nog eens gratis. In wat van binnen een beetje op een oud treinstationsgebouw lijkt, zeer indrukwekkend in spierwit, komen de eenvoudig ogende werken goed tot hun recht. Eerlijk is eerlijk: de lange rij witte bouwstenen en een paar installaties van houtblokken vergen veel fantasie, het werk Tin Ribbon daarentegen spreekt me meteen aan.
Fuego Blanco (White Fire). The Kunstmuseum Basel Modern Collection – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madrid, Spanje
Op zondagmiddag kun je gratis naar (een beperkt gedeelte van) het Museo Reina Sofia. Ik kwam voor de expositie Fuego Blanco en die was, net als de ruimte waar de Guernica van Picasso hangt, gewoon geopend. De expositie is enorm indrukwekkend: met alleen maar klinkende namen uit een periode uit de kunst die mij het meest aanspreekt: van Nolde, Ernst en Munch tot Rothko, Warhol en Johns. Allemaal werken die ik erg fraai vond. Maar ook met sculpturen van Alexander Calder, eens niet lange dunne uitgerekte sculpturen maar fraaie Giacometti’s en een werk van On Kawara, waar ik niet eerder werken van gezien heb. Maar het absolute hoogtepunt hier zijn voor mij de verschillende Paul Klee’s: bijzonder mooi en een fijne verrassing! Een erg goede expositie! Aanvullend zijn ook de ruimten rond het werk Guernica van Picasso geopend, met meer werken van Picasso, Braque, Gris en tijdgenoten. En in de mooie binnentuin vind je nog een drietal sculpturen. Al met al een bezoek zeker waard, dit museum!
Colección Cubista de Telefonica & permanent collection. Museo de Arte Contemporaneo Esteban Vicente – Segovia, Spanje
In hartje historische stad van Segovia vind je het Museo de Arte Contemporaneo Esteban Vicente, waar tijdens mijn bezoek de expositie Coleccion Cubista de Telefonica te zien is. Bij de eerste blik op de werken denk ik: Braque. Maar het blijkt vooral Gris, samen met Picasso en Braque de grondleggers van het kubisme, die in deze expositie goed vertegenwoordigd is. Maar daar blijft het niet bij: ook Lhote, Gleizes en Metzinger, en andere kunstenaars zijn goed vertegenwoordigd. Gris wordt gezien als de vertolker van het meest pure kubisme. Maar het museum biedt meer: er hangen volop werken van de naamgever van dit museum, Esteban Vicente. Sommige van zijn werken hebben een sterke gelijkenis met werken van Rothko, een van mijn favorieten. Vooral het werk nr. 2, 1967 vind ik mooi. Het museum is een bezoek dus zeker waard, als je je even los kunt rukken van het pittoreske centrum, het werkelijk indrukwekkende aquaduct en het mooie fort aan het einde van het centrum.
Picasso en el Prado. 10 Picasso’s from the Kunstmuseum Basel – Museo Nacional del Prado, Madrid, Spanje
De tijdperken en werken in het Prado Museum spreken mij niet aan en dus is mijn bezoek gericht op de expositie Picasso en el Prado. De expositie toont 10 werken uit het Kunstmuseum Basel, van de roze periode (The Two Brothers) van Picasso tot de abstracte (bijv. Venus en Cupid). De abstracte werken spreken mij het meest aan, maar net als in het Picasso Museum in Parijs is het verrassend ook eens andere aspecten en werken van de kunstenaar te zien dan alleen de abstracte waar hij het meest bekend om staat. De setting is wat knullig, de werken hangen verspreid over twee zalen en een hal, plompverloren tussen de werken van Tintoretto, Goya en tijdgenoten geplaatst, maar de werken zijn een bezoekje wel waard. Het museum is ‘s avonds gratis toegankelijk (besparing van 14 euro) en als de enorme rijen die ruim voor de gratis openstelling staan te wachten verdwenen zijn, kun je zo doorlopen.
Bridgestone Museum of Art – Tokyo, Japan
Op de valreep van een jarenlange renovatie (m.i.v. mei 2015) heb ik het Bridgestone Museum of Art in Tokyo bezocht: wederom een museum met een verzameling Westerse werken die lopen van impressionisme tot fauvisme, kubisme en abstractie, aangevuld met westers schilderende Japanse kunstenaars. In een glimmend mooi gebouw tussen de grote gebouwen van multinationals naast het Tokyo Station worden in de expositie Best of the Best de mooiste werken van dit museum tentoongesteld. En mooi zijn ze: Monet, Cézanne, Manet, Renoir, Picasso, Bonnard, Van Gogh, Gaugain, Mondriaan en Van Dongen. Een bijna eindeloze namen van schilders die ik geweldig vind. En naast de schilderen zijn er ook een redelijk aantal sculpturen te bewonderen. En schilderijen van schilders die me minder aanspreken, zoals Modigliani, Miro, Kandinsky. Maar de toppers zijn toch wel een mooie Klee (toch altijd een van mijn favorieten), een erg mooie Matisse (Woman with blue bodice) maar ook geheel onverwacht een Jackson Pollock (Nr. 2, 1951). Wat ben ik blij dat ik dit museum nog kon inpassen!
Kunstkabinet. School of London. Auerbach, Freud & Kossoff – Joods Historisch Museum, Amsterdam
Na een expo in Duitsland rond de kerst met met name Auerbach en Freud wilde ik de expo School of London in het JHM ook graag zien. Maar wat schetste mijn verbazing? Het zijn maar 4 schilderijen, die in de aanloop naar de expo over Kitaj tentoongesteld worden in het Kunstkabinet van het JHM. Wel vier schilderijen die representatief zijn voor de kunstenaars maar toch… 4?! Omdat ik nog net even tijd had voor het museum sloot, heb ik ook de exposities Joden in de Cariben en Selamat Sjabbat bekeken. Een stukje geschiedenis die je op school niet krijgt. Interessant.
Mark Rothko – Gemeente Museum Den Haag
Voor het eerst in 40 jaar is er weer een Rothko-tentoonstelling in Nederland. En het is een indrukwekkende tentoonstelling. Zalen vol met kleurrijke werken, soms meer dan manshoog, waar het een drukte van jewelste is. Voor zijn ‘classic style’ schilderijen, met de grote kleurvlakken is het soms zelfs wachten op een goed plekje. De expositie laat de ontwikkeling naar abstracte kunst in Rothko’s werken zien en dat levert, in de eerste zalen, soms onverwachte schilderijen op. De schilderijen van eind jaren vijftig, begin jaren zestig worden somberder van kleur maar blijven even indrukwekkend en de ‘classic style’ is voor mij absoluut favoriet. Wat een ontzettend fraaie tentoonstelling!
Museum Ton Schulten – Ootmarsum
In een prachtig nieuw gebouw, middenin Ootmarsum, zit Museum Ton Schulten. Via een ruimte voor bijzondere exposities kom je in de fraaie zalen waar de kleurrijke werken van Ton Schulten hangen. Alleen het gebouw is de moeite van een bezoek al waard. Ik blijk een sterke voorkeur te hebben voor zijn vroege werken (begin tot eind jaren ’90): de meest recente vind ik wat te berekenend overkomen, alsof ze in hoog tempo geproduceerd zijn binnen een zelfde stramien. Het idee van massaproductie. Het meest opvallend in de nieuwere werken vond ik de superstrakke lijnen, soms letterlijk langs een liniaal of lat gemaakt. Hierdoor verdwijnt alle natuurlijks uit de werken. Tussen de schilderijen door vind je teksten van Willem Wilmink en veel sculpturen van allerhande kunstenaars. Daarnaast is er ook nog een kleine beeldentuin. Wat enigszins afdoet aan het museum, is het feit dat je bij Chez Moi Ton Schulten International, een galerie even verderop in het dorp, ook bijzonder veel werken van Schulten aantreft die alleen qua formaat onderdoen voor de werken in het museum. En nu kost het museum maar een schijntje (5 euro), de werken hangen in de galerie gratis tentoongesteld.
Schönberg & Kandinsky. Tegendraads in kunst en muziek – Joods Historisch Museum, Amsterdam
De Joodse componist Arnold Schönberg komt in de eerste twee decennia van de twintigste eeuw in contact met kunstenaar Wassily Kandinsky. Kandinsky werd geïnspireerd door de muziek van Schönberg en wederzijdse creativiteit was het gevolg. Schönberg was ook schilder en in deze expositie is een veelheid van zijn werken te zien, enerzijds zijn realistische schilderijen, anderzijds zijn ‘visioenen’ schilderijen, met (vaak naargeestige en vage) portretten. De schilderijen van Kandinsky, nog niet zo abstract als zijn meest bekende werken, zijn in kleinen getale aanwezig maar wel de moeite waard. En ook een mooi werk van Gabriële Münter wordt geëxposeerd. Een relatief kleine expositie, maar mooi.