l’Institut des Cultures d’Islam – Parijs, Frankrijk

In een nogal obscuur stukje Parijs, de Goutte d’Or-wijk, zit het l’Institut des cultures d’Islam. Het pand is lastig te vinden, zeker met de luiken gesloten in de maand augustus. Ware het niet voor een enorme mural met kalligrafie, dan was het alleen op huisnummer al lastig geworden. De galerie van het institut schijn vaak fotografie uit de islamitische wereld te tonen, dus ook deze galerie blijft op mijn verlanglijstje voor een volgend bezoek.

Vaste collectie – Museum of Islamic Art (MIA), Doha, Qatar

Het Museum of Islamic Art in Doha, Qatar is wereldberoemd. Het gebouw, ontworpen door eveneens wereldberoemd architect Pei valt mij in realiteit tegen, van buiten dan, omdat het een vrij simpel ogende blokkendoos is. Maar van binnen is het gebouw overweldigend: een bijzonder mooie inrichting van de ruimte met een schitterende manier om de werken tot hun recht te laten komen. En de werken zijn ook mooi: uit allerlei windstreken zijn werken van islamitische kunst bij elkaar gebracht, de beschrijvingen zijn in het Engels en bieden achtergrond. Al met al is het MIA een museum dat je niet wilt missen, als je Doha bezoekt.

Department of Islamic Art – Louvre, Parijs, Frankrijk

Na een paar mislukte pogingen (hoog water in de Seine waardoor de afdeling gesloten is, een neefje waar ik rekening mee wil houden) staat het Department of Islamic Art van het Louvre op de eerste plaats van mijn lijstje. En dus trek ik op woensdag tijd uit voor de schitterende collectie met islamitische kunst. Werken die eeuwen bestrijken, van zwaarden tot keramiek, van tapijten tot ornamenten. De verlichting en de wijze waarop de stukken geëtaleerd zijn spelen een belangrijke rol in de kracht van de expositie. Ik ben vrijwel alleen bij de expositie, op dit vroege uur. Zalig! Als ik de islamitische kunst gezien heb, lijkt de drukte richting Mona Lisa mee te vallen en loop ik meteen even door. Ik kan me namelijk niet herinneren dat ik eerder het Louvre bezocht voor dit kleinood dat zulke mensenmassa’s trekt. In een stroom word je er langs geleid, om zo’n 3 seconden te mogen ‘genieten’ van het schilderij. Of, in de meeste gevallen, om snel een selfie te kunnen schieten.

Kunstpalast – Düsseldorf, Duitsland

Al jaren staat de vaste collectie van het Kunstpalast in Düsseldorf op mijn to-do-lijstje en eindelijk komt het ervan. Het is een fijne wandeling vanaf het K20 museum langs de Rijnoever naar het museum, met statige gebouwen waar je ook kijkt. Het Kunstpalast is enorm groot. De tijdelijke exposities sla ik over. De vaste collectie begint goed, met de expressionisten zoals Kandinsky, Nolde, Feininger, Kirchner, Schmidt-Rottluff en Pechstein. Ik kom er voor mij nieuwe kunstenaars tegen als Heinrich Hoerle en Yury Kharchenko (zie foto). Verrassend zijn ook een paar kamers met Islamitische kunst en Japanse kunst. En na een sprintje getrokken te hebben door 11e t/m 17e eeuwse kunst is er aan het einde de moderne kunst, waarvan Nam June Paik wel de opvallendste kunstenaar is. De moeite waard dus, deze vaste collectie, zelfs als je de zalen met 11e t/m 17e eeuwse kunst overslaat.

Pergamon Museum. Museum für Islamische Kunst – Berlijn, Duitsland

Gewapend met een driedaagse museumkaart die voor 29 euro (net iets meer dan 2 entreekaartjes) toegang geeft tot zo’n 30 a 40 musea in Berlijn, kan ik bij het Pergamon Museum zo doorlopen naar binnen. Als ik naar buiten ga, staat er inmiddels een flinke rij. Goede timing dus. Hoewel, in het museum hangt het er met de benen uit. Op de tweede verdieping kom ik hijgend en puffend van de enorme trappen aan bij het Museum für Islamische kunst. Zoals beschreven vind je hier niet zozeer kunst uit een bepaalde regio of een bepaald tijdperk maar met als gemeenschappelijke deler de islamitische achtergrond van de voorwerpen. Er zijn vooral veel opgegraven voorwerpen, vaak niet meer intact, wat ze juist extra charme verleent. Daarnaast zijn er tapijten, prachtige pagina’s uit eeuwenoude boeken en zelfs complete paleismuren. Wat de discussie natuurlijk aanzwengelt of er zulke substantiële voorwerpen verwijderd mogen worden uit het land van herkomst. Waarop je in principe een volmondig nee zou verwachten, maken de gebeurtenissen van de laatste jaren, waarbij in bijvoorbeeld Syrië of Afghanistan zulke verwoestingen zijn geweest waarbij historische schatten verpulverd zijn, een goed basis voor een volmondig ja. Een dilemma!

Neueinrichtung Sammlung Islamische Kunst – Museum für Kunst und Gewerbe, Hamburg

shadowVlak naast het Hauptbahnhof van Hamburg ligt het Museum für Kunst und Gewerbe (kunst en industrie), MK&G. Met diverse exposities voor bijna iedereen wat wils. Ik kom voor de nieuw ingerichte expositie van Islamitische kunst, waarvoor ik eerst door de expositie van Oost-Aziatische en Boeddhistische kunst kom. Op eenvoudige en rustige manier zijn de werken tentoongesteld. Het museum wil met deze expositie vooroordelen tegengaan, in een tijd waarin teveel historisch waardevolle artefacten vernietigd worden. De expositie loopt uiteen van spotstrips van een jonge Tunesische die de verhouding tussen autochtone Duitsers en Duitsers van niet-Duitse komaf aan de kaak stelt tot oude architectonische elementen. Van mozaïeken waaruit de gezichten van dieren weggehakt zijn tot tekenfilmpjes over de Burka Avenger, een in burka gekleed meisje dat als wees is opgegroeid en maatschappelijke misstanden bestrijdt. Een kleine maar interessante expositie.