In Musée l’Orangerie ben ik intussen meer keren geweest dan ik me kan herinneren. De eerste keer kwam ik er uiteraard voor de waterlelies van Monet, maar ook de collectie in de souterrain van het gebouw is altijd de moeite waard. En natuurlijk de tijdelijke exposities, zoals deze van Matisse. Een mooie aanvulling op alle culturele uitstapjes deze week. En stiekem blijf ik de odalisken toch het mooist vinden.
Category Archives: fauvisme
Matisse, Cahiers d’art, the pivotal 1930’s. Musée l’Orangerie. Parijs, Frankrijk
Kees van Dongen. Singer, Laren
Van Dongen is een van de meest bekende kunstenaars van de twintigste eeuw, samen met grootheden als Matisse, Braque en Picasso. Hij was enorm ambitieus. In de tentoonstelling krijgt u een compleet beeld van de kennis en kunde van deze publiekslieveling van Singer Laren. U wordt stap voor stap meegenomen op de weg die Van Dongen aflegt richting succes.
Sammlung Scharf-Gerstenberg – Berlijn, Duitsland
Kleine maar fijne expositie van het Berggruen Museum in de Sammlung Scharf-Gerstenberg.
While the Museum Berggruen is closed for major renovations, and a large section of the collection is on tour, the Sammlung Scharf-Gerstenberg has made museum space available on it’s first upper level to show a small but representative selection of Berggruen works. In addition to Alberto Giacometti’s Katze (Cat, 1951), which found its place inside the Stüler building entrance, works by Pablo Picasso, Paul Klee, Henri Matisse and Paul Cézanne now hang on the walls around Giacometti’s Große stehende Frau III (Large Standing Woman III, 1960).
Early Contact with the Surrealists
Three of these artists – Giacometti, Picasso and Klee – were in contact with the Surrealists, who are now the main emphasis of the Sammlung Scharf-Gerstenberg. In works such as Klee’s Frau R. auf Reisen im Süden (Frau R. Travelling in the South, 1924) and Picasso’s Bildnis Nusch (Portrait of Nusch, 1937), the eyes ‒ which the Surrealists paid special attention to like hardly another part of the body ‒ are the focus of the images.
Portraits of Women
Another small group of works takes portraits of women as its subject: Cézanne’s Junges Mädchen mit offenem Haar (Young Girl with Loose Hair, 1873‒74), Picasso’s Frau in einem Sessel (Woman in an Armchair, 1939), Klee’s Rotes Mädchen mit gelbem Topfhut (Red Girl with Yellow Pot Hat, 1919) and Matisse’s portrait of Lorette (1917).
Kunsthalle Bremen – Bremen, Duitsland
Als er één museum in Bremen een aanrader is, dan is het wel de Kunsthalle. Aan de kop van de wijs Ostertor ligt dit indrukwekkende museum met al mijn usual suspects en meer: van Alechinsky tot Lovis Corinth, van Rodin tot Kirchner, van Bonnard tot Pisarro. In de hal hangt een enorm werk, muren groot, van Sarah Morris, die ook de muren bij het K21 in Düsseldorf maakte. En een paar kleine Alechinsky’s, een lichtsculptuur van James Turrell. Maar ook hangen er een paar Vasarely’s, een kunstenaar met wiens werk ik in 2011 voor het eerst kennis maakte in het Cafesjian Museum of Art in Yeravan (Armenië). Dat laatste was sowieso een geweldig museum: als je alleen al kijkt naar de sculpturen voor de deur: een dikke kat van Botero voor de deur, en traplopende personen van Lynn Chadwick, maar ook zag ik voor het eerst een sculptuur van een zittende man van Jaume Plensa. Maar goed, de Kunsthalle in Bremen is fantastisch en maakte in ieder geval mij helemaal happy. Het mooist was wel een stilleven van Jawlensky.
Museum Wiesbaden, Wiesbaden, Duitsland
Het Museum Wiesbaden staat bekend om hun Alexej von Jawlensky-collectie, tot stand gekomen omdat de kunstenaar uit Wiesbaden stamt. En deze collectie was ook precies waar ik voor kwam. Op het moment van mijn bezoek waren er twee zalen met samen zo’n 20 werken. Erg fraai, vooral ook omdat er stillevens waren en werken uit een zichtbaar andere periode dan de werken die ik al kende, in pastels in bescheidener lijnen. Verder biedt het nogal eclectische museum veel meer: de ene helft is natuurhistorisch museum, de andere helft biedt kunst vanaf de 12e eeuw. Ik heb me beperkt tot de Klassische Moderne en de Moderne und Gegenwart. Een zaal is volledig gewijd aan werken van Beuys, ook kwam ik er een Yves Klein tegen, seksueel getinte werken van Thomas Bayrle en ook zomaar een Rothko. Een mooie verrassing, deze laatste. En omdat de Jawlensky-collectie met regelmaat gewisseld wordt, is een keer vaker bezoeken ook nog een optie.
Permanente collectie – Städel Museum, Frankfurt am Main, Duitsland
Het Städel Museum ligt onder de Main en is een minuutje of 20 lopen vanaf het MMK en het Schirn. In een schitterend oud gebouw zijn de exposities over meerdere verdiepingen verdeeld. Er zijn een flink aantal interessante werken van diverse kunstenaars. Uiteenlopend van de ingetogen impressionistische werken van Sisley tot de fauvistische werken van Kirchner. Maar ook Munch, Nolde, Degas, Renoir, Beckmann, Warhol en Vuillard. Of sculpturen van Rodin, Arp, Giacometti en Max Ernst. Een portret van de hand van Paula Modersohn-Becker en een fraai naakt van Pierre Bonnard. Maar favoriet was toch eigenlijk wel The Lamb van Paul Klee uit 1920: weer heel anders dan andere werken en eigenlijk ook weer niet. Het gedeelte met kunst vanaf ca. 1600 tot bovengenoemde exposities heb ik overgeslagen, omdat mijn interesse daar niet ligt. Maar ook van de oude meesters hangen er ongetwijfeld fraaie werken.
Permanente collectie – Centre Pompidou, Parijs
Als ik langs de lange rij weet te glippen door ter plekke nog een e-ticket te boeken, sta ik in het Centre Pompidou om me heen te kijken. Ik kan me niet herinneren hier eerder binnen te zijn geweest. Ondanks een expo van César begin ik met de hedendaagse kust op de vierde verdieping en de moderne kunst op de vijfde verdieping van Gallery 1. Op de vierde verdieping vind ik niet veel werken die me aanspreken, ondanks de ontelbare werken die er hangen. Met uitzondering van een Jean Michel Basquiat, daar word ik altijd blij van. Maar ook een van de naargeestige Niki de St Phalle werken en een paar Yes Klein’s. De vijfde verdieping daarentegen is één en al blije verrassing: niet alleen vind ik er Le Jardin d’Hiver van Dubuffet, Carl Andre, Judd, Jeff Wall, Matisse, Modigliani, Picasso, Pollock en meerdere Calders, ik vind er ook een bijzonder mooie Rothko, vier Klee’s, een bloederige Yayoi Kusama en een schietschilderij van Niki de St Phalle. Maar dat is nog niet eens alles.
Ook ontdek ik er mooie Sonia Delaunay’s, de voor mij nieuwe Jean Fautrier, een mooi werk van Capogrossi en meerdere van Dongen’s. Na deze twee immense verdiepingen vol mooie kunst (en al twee musea eerder op de dag) zit ik zo vol met indrukken dat ik de expo van César moet overslaan. Wat een succes, dit impromptu ingevoegde museumbezoek!
Fondation Louis Vuitton, Parijs
Alleen al voor het door Frank Gehry ontworpen gebouw, met indrukwekkend gebogen daken als een soort pantser over het gebouw heen, zou je naar Fondation Louis Vuitton gaan. Met een elektrische navette kun je vanaf de Arc de Triomph voor 2 euro retour naar het museum. De collectie omvat bijna alle usual suspects waaronder veel van mijn favorieten, en toch had ik er meer van verwacht. En dat is gek want er zijn werken van o.a.: Cézanne, Kirchner, Klimt, Matisse, Calder, Pollock, Lichtenstein, Johns, Warhol, LeWitt, Rothko, Jeff Wall, Carl André en nog veel meer. Positief verrast was ik door het aantreffen van een fallussenstoel van Yayoi Kusama. Maar ook Brushstrokes cut into 49 squares van Ellsworth Kelly. En ik zie voor het eerst in het echt een Frida Kahlo. Het is dan misschien niet het beste museum van de stad, de combinatie van schitterend gebouw en fraaie collectie maken het een must op je to-do-lijstje voor Parijs.
Permanente collectie – Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Parijs
In de tijd dat een vriendin een huis aan de voet van de Eiffeltoren had en ik daar met regelmaat mocht housesitten heb ik bijzonder veel musea in Parijs bezocht. Het Musée d’Art Moderne heeft met regelmaat bijzondere exposities, zoals de Basquiat-expositie die ik misliep door bizar lange wachtrijen, maar vooral ook een mooie permanente collectie. Een collectie die ook nog eens gratis te bezoeken is. Ook nu stelt het museum niet teleur. Veel van mijn ‘usual suspects’ zijn vertegenwoordigd. Zo vind ik er werken van Appel, Hantaï, Matisse (Danseuse assisse, heel fraai), Chagall, Bonnard, De Vlaminck, Hartung, Delaunay, Dufy, Modigliani en fraaie Van Dongen’s (zie afbeelding). Ik zie voor het eerst een schilderij van Tal Coat en kunstenaars die voor mij nieuw zijn: Auguste Herbin en Jean Helion met werken die me aanspreken. En ook nog sculpturen van Arp en Matisse. Al met al weer een bijzonder mooi bezoek!
Van Dongen. Le Bateau-Lavoir – Musée de Montmartre, Parijs
Op de één of andere manier zie ik vaker werken van Van Dongen, de Rotterdamse fauvistische schilder, in Parijs dan in Nederland. Ook nu kan ik de verleiding van een Van Dongen expositie niet weerstaan. In het Musée de Montmartre is de expositie Van Dongen. Le Bateau-Lavoir te zien. Op de dag van opening, 16 februari, sta ik er meteen. En de expositie is mooi. Een flink aantal werken, een stukje achtergrond en wat aanverwante kunstenaars. Het bezoek zeker waard!
Musée Matisse – Nice, Frankrijk
Op een late middag ligt het tomaatrode gebouw van het Musee Matisse in een vrolijk zonnetje tussen de Gallo-Romeinse ruïnes en petanque spelende mannen in het Parc des Arènes in Cimiez, een buitenwijk van Nice. Binnen is het druk maar de collectie is zo fraai dat ik dat voor lief neem. De toegang is vandaag, onverwacht, gratis. Zalen vol, met kleurrijke werken maar ook impressionistische zeezichten, zwart-witte maskers, allerhande sculpturen en natuurlijk zijn cut-outs, in dit geval als glas-in-loodraam. Het blijft indrukwekkend hoe Matisse, met enkele zwarte lijnen de fraaiste gezichten met volop expressie neer kan zetten. Mijn favoriet, daarin ben ik behoolijk consistent, is een liggende odalisk met oriëntaals aandoende doeken. Dit museum mag zeker niet op je lijstje ontbreken, als je Nice bezoekt. Wat mooi!
Musee National Marc Chagall – Nice, Frankrijk
Ook voor het Musee National Marc Chagall moet ik tegen een steile bergwand op. Op een van de trappen kom ik een klein stukje street art tegen (een oog op een trede), een uitzondering in street art vrij Nice. Het museum is gehuisvest in een statig pand. Ook hier geen garderobes vanwege veiligheidsmaatregelen. De werken zijn enorm groot en hebben vrijwel allemaal een religieus thema, zoals bijvoorbeeld Noah’s ark. Ze zijn groot, kleurrijk en indrukwekkend. En het is vreselijk druk in het museum. Ik doe twee rondjes, zodat ik ook daadwerkelijk alle werken heb kunnen zien. Het is niet een heel grote collectie maar wat er hangt is zeker de moeite waard. En als kers op de taart is er een groot mozaïek op een buitenwand van het museum. De tijdelijke expositie van Henri Olivier in het museum sprak me niet erg aan maar rechtvaardigde wel een snelle wandeling door de ruimte. Het thema leek vooral te zijn: verkoolde olijfboomwortels. Wat betreft de vaste collectie: niet overslaan als je in Nice bent!
Matisse. Die Hand zum singen bringen – Picasso Museum, Münster, Duitsland
De poster suggereert dat de expositie van Matisse vooral gaat om de cut outs, die ik een tijdje terug in Amsterdam heb gezien. Maar de expositie is veel meer dan dat. Als ik het me goed herinner, was dat bij de vorige tentoonstelling in dit museum ook al het geval. Maar in dit geval klaag ik niet. Er zijn veel tekeningen, eenvoudige lijntekeningen in zwart/wit, en nog een aantal andere werken die de voorlopers van Matisse’s odalisken lijken te zijn. De cut outs, die er uiteraard ook zijn, vertolken een andere periode. Een tentoonstelling die erg fraai is: een aanrader!
LWL-Museum fur Kunst und Kultur – Münster, Duitsland
Bij een eerder bezoek aan het LWL bezocht ik alleen de speciale expositie. De vaste collectie bestaat uit werken van de 13e tot 20e eeuw. Mijn interesse gaat alleen uit naar een klein stukje van de collectie, namelijk de 20e eeuwse werken. Het zijn maar een paar ruimtes maar die zijn dan ook de moeite waard: Pechstein, Kirchner, Kokoschka en Rottluf. En elke tweede vrijdag van de maand is de entree ook nog eens gratis.
Museum Ostwall. Dortmunder U – Dortmund, Duitsland
Museum Ostwall heeft, naast de expositie van Niki de St Phalle, nog veel meer te bieden en wel in de vorm van de vaste collectie. Met klinkende namen als Tinguely, Beckmann, Modersohn-Becker, Jawlensky (een van mijn favorieten natuurlijk) maar ook Pechstein, Kirchner, Macke, Picasso, Nolde, Rottluf, Klee, Kokoschka. Een bezoekje waard dus, al is niet alles even mooi. Zeker de expo met werken van Joseph Beuys valt wat tegen, en een installatie van een kamer met hekken met prikkeldraad als een concentratiekamp, met bestek op de vloer en een koffer om mee te nemen door de installatie is ronduit macaber, maar de rest maakt het meer dan goed. Een mooi museum!
Kunstmuseum Bochum – Bochum, Duitsland
Duitsland kent bijzonder veel musea met collecties die mij aanspreken. Meestal zijn het niet de Sonderausstellungen maar de vaste collecties die mij aanspreken: veel expressionisten, fauvisten, Blaue Reiter en ga zo maar door. In Bochum is de optelsom van bijvoorbeeld Arp, Lucebert, Constant, Moore, Jorn, Bacon en Morgner genoeg om mij te trekken. Het museum is niet bijzonder groot, en op deze derde kerstdag heb ik het museum voor mij alleen, maar als je in de buurt bent is het museum zeker een bezoek waard!
De oase van Matisse – Stedelijk Museum, Amsterdam
De expositie De oase van Matisse verrast me op positieve wijze: de cut-outs krijgen in de media bijzonder veel aandacht maar de werken die de ontwikkeling van Matisse en zijn tijdgenoten laten zien zijn voor mij nog veel interessanter. De fauvistische insteek in het werk van Matisse spreekt me zeer aan en de kleurrijke schilderijen van odalisken in het bijzonder, met hun kleurrijkheid en exotische uitstraling. De ca. 100 werken in de collectie zijn van klinkende namen: Malevitz, Mondriaan, Picasso en zelfs Braque. Maar ook een mooie Breitner met een meisje in kimono, die veel meer een close-up is dan andere soortgelijke werken. Een bijzonder mooie expo, absoluut aan te raden!
Spot On. Meisterwerke der Hamburger Kunsthalle – Hamburger Kunsthalle, Hamburg
Tijdens de verbouwing van een substantieel deel van de Hamburger Kunsthalle, de oude gebouwen, is er in het souterrain de expositie van meestwerken van dit indrukwekkende museum: van oude meesters, via impressionisme, postimpressionisme en kubisme naar de moderne kunst. Het eerste gedeelte (oude meesters) ben ik zo door, maar bij Madame Hériot van Renoir (die lichtelijk doet denken aan Breitners meisjes in kimono) gaat het tempo omlaag. Mooie werken van Derain, Munch, Gris, Braque, Leger, Hodler, Dufy. Schitterende werken zijn er van Kirchner, Rottluff, Pechstein en Klee. En als afsluiter is er de popart, zoals de reeks zelfportretten van Andy Warhol. Zelfs in de vorm van enkele hightlights uit de vaste collectie is een bezoek aan dit museum de moeite al waard!
Fuego Blanco (White Fire). The Kunstmuseum Basel Modern Collection – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madrid, Spanje
Op zondagmiddag kun je gratis naar (een beperkt gedeelte van) het Museo Reina Sofia. Ik kwam voor de expositie Fuego Blanco en die was, net als de ruimte waar de Guernica van Picasso hangt, gewoon geopend. De expositie is enorm indrukwekkend: met alleen maar klinkende namen uit een periode uit de kunst die mij het meest aanspreekt: van Nolde, Ernst en Munch tot Rothko, Warhol en Johns. Allemaal werken die ik erg fraai vond. Maar ook met sculpturen van Alexander Calder, eens niet lange dunne uitgerekte sculpturen maar fraaie Giacometti’s en een werk van On Kawara, waar ik niet eerder werken van gezien heb. Maar het absolute hoogtepunt hier zijn voor mij de verschillende Paul Klee’s: bijzonder mooi en een fijne verrassing! Een erg goede expositie! Aanvullend zijn ook de ruimten rond het werk Guernica van Picasso geopend, met meer werken van Picasso, Braque, Gris en tijdgenoten. En in de mooie binnentuin vind je nog een drietal sculpturen. Al met al een bezoek zeker waard, dit museum!
El Museo de Arte Thyssen-Bornemisza – Madrid, Spanje
In het Museo Thyssen, officieel El Museo de Arte Thyssen-Bornemisza, ben ik vooral geïnteresseerd in een gedeelte van de vaste collectie. Ik begin dan ook bij zaal 28 ongeveer. De artiesten lopen van Degas, Derain en Bonnard tot Kirchner, Pechtstein en Jawlensky. Van deze laatste is het werk Red Veil mijn favoriet, maar ook een mooie Berthe Morisot (Reclining nude shepherdess) en de werken van Kirchner maken mij erg blij. Daarnaast zijn er een aantal schilders die ik niet eerder op het netvlies had, bijvooreeld Georg Tappert en Henri Manguin. Het meest verrassend vond ik een aantal niet-abstracte werken van Wassily Kandinsky. Aanvullend is er de Carmen Thyssen-Bornemisza Collection, met veel van dezelfde kunstenaars met nog meer geweldige werken. Als mooie afsluiter is er het gastwerk Gilt van Robert Rauschenberg, dat tijdelijk een plaats in het museum heeft. Alleen de vaste collectie van Museo Thyssen is een bezoek al ruim waard!