In het Kant-park vlak bij het centraal station van Duisburg ligt het moderne gebouw van het Lehmbruck Museum. De grote ruiten bieden zicht op de drugsgebruikers zie zich in de nissen van het museum onbespied waanden. Een ruimte is geheel gewijd aan sculpturen en schilderijen van Lehmbruck himself. De schilderijen zijn best aansprekend. Verder ben ik hier voor de vaste collectie. Die strekt van sculpturen van Dali, Magritte, Moore (in de tuin) en Niki de St Phalle (kleinere variant van Lifesaver) tot Giacometti. In de tuin staan meer werken, vooral van kunstenaars die ik niet ken. De bovenste verdieping is bijzonder fraai: schilderijen van Kirchner, Nolde, Macke en zelfs één van Jawlensky. Ook nu vind ik weer bepaalde artiesten niet. Maar met een surprise van een Brillo-doos van Warhol en een aantal installaties van Tinguely ben ik meer dan tevreden. Wat mij betreft de interessantste van de drie musea die ik deze dag bezocht.
Category Archives: hedendaagse kunst
Musée Matisse – Nice, Frankrijk
Op een late middag ligt het tomaatrode gebouw van het Musee Matisse in een vrolijk zonnetje tussen de Gallo-Romeinse ruïnes en petanque spelende mannen in het Parc des Arènes in Cimiez, een buitenwijk van Nice. Binnen is het druk maar de collectie is zo fraai dat ik dat voor lief neem. De toegang is vandaag, onverwacht, gratis. Zalen vol, met kleurrijke werken maar ook impressionistische zeezichten, zwart-witte maskers, allerhande sculpturen en natuurlijk zijn cut-outs, in dit geval als glas-in-loodraam. Het blijft indrukwekkend hoe Matisse, met enkele zwarte lijnen de fraaiste gezichten met volop expressie neer kan zetten. Mijn favoriet, daarin ben ik behoolijk consistent, is een liggende odalisk met oriëntaals aandoende doeken. Dit museum mag zeker niet op je lijstje ontbreken, als je Nice bezoekt. Wat mooi!
Fondation Maeght – St Paul de Vence, Frankrijk
Na een directe bus vanuit Nice en een steile wandeling de berg op kom ik tien minuten voor openingstijd aan bij Fondation Maeght. Het personeel is het meest ongeïntereseerde, onvriendelijke museumpersoneel dat ik ooit ben tegengekomen. Ik had me erg op dit museum verheugd maar het viel tegen. Niet alleen moet je het absurde bedrag van 5 euro betalen om foto’s te moeten maken (bovenop 15 euro entree), ook is een groot deel van de vaste collectie niet aanwezig vanwege de tijdelijke expositie van Pascal Pinaud. Zijn werken boeien mij niet echt, met uitzondering van de werken van blauw licht en het werk Mars, 3 lichtbakletters P. De werken binnen die er staan, zijn meteen ook interessant: Calder, Miró, Giacometti, Bonnard en Hantaï bijvoorbeeld. En natuurlijk de beeldentuin met werken van Barbara Hepworth, Chillida, Pol Bury, Braque, Leger en Calder. Ook de beeldentuin van Miró is mooi, verweerd maar interessant. En als afsluiter is er het terras met de sculpturen van Alberto Giacometti. Dus niet geheel ontevreden maar toch wat teleurgesteld na mijn hoge verwachtingen verliet ik uiteindelijk het museum.
Musée d’Art Modern et d’Art Contemporain (MAMAC) – Nice, Frankrijk
Het tweede museum op mijn verlanglijstje in deze regio is het MAMAC, oftewel het Musée d’Art Moderne et d’Art Contemporain in hartje Nice. In een modern vormgegeven gebouw huizen meerdere interessante collecties. Uiteraard lag mijn focus op Niki de St Phalle’s werken en ze zijn fraai. Ze bestrijken haar verschillende stijlen en verschillende uitingsvormen, van verontrustend tot gelukkig aandoende werken. Een Nana in handstand vind ik mooi, maar ook een dame voor haar make-up tafel. De zaal met blauwe en andere werken van Yves Klein spreekt me ook bijzonder aan. Het uitzicht vanaf het dakterras is ook een leuk extraatje, net als een kunstwerk op de onderkant van een trap. Maar ook de werken van Ellsworth Kelly, Richard Serra, een glitterende Warhol (Diamond Dust Shoes), Tinguely en een abstract (Bart) van Bram Bogart zijn de moeite waard. Het is tot in elk detail een mooi en doordacht museum. Een aanrader!
Aanvullend zijn daar een sculptuur van een draak van Niki De St Phalle en een mobiel van Alexander Calder op het plein achter het museum. En als je dan toch op de culturele tour bent, dan is ook het naastgelegen Jardin Sacha Sosno de moeite waard met als meest opvallende werk het 30 meter hoge La Tete au Carré de Sosno.
Musée Picasso – Antibes, Frankrijk
In het schitterende oude deel van Antibes ligt op een rots boven kliffen het Musée Picasso. Een ongeïnteresseerde ontvangst ten spijt, is het museum indrukwekkend. Naast een aantal werken in een stijl die ik nog niet eerder van Picasso gezien had, zijn er ook een flink aantal stukken keramiek en werken van andere artiesten zoals Niki De St Phalle, Hans Hartung, Corneille en Dubuffet. Een schitterend uitzicht over zee wordt vervolmaakt door een beeldentuin met onder andere Miró en een aantal fraaie bronzen van Germaine Richier. Mooier dan hier kan een museum niet gelegen zijn! Bijzonder!
RI-SCATTI, la ricerca della felicità. Padiglione d’Arte Contemporanea – Milaan, Italië
Omdat ik een verkeerde deur nam voor het GAM in Milaan, kwam ik terecht in de (gratis) expositie van kankerpatiënten en hun kijk op ‘het nastreven van geluk’ in het naastgelegen pand. Kanker in beeld gebracht, althans de zichtbare gevolgen ervan. Maar ook landschapsfotografie, of architectuurfotografie door de ogen van de patiënten. Een bijzondere expositie met een alleszins hip en maatschappelijk verantwoord publiek. En dan zomaar zonder het te weten terecht komen op een hippe-mensen-plek, wat kan ik er van zeggen: ugh! Wat niet wegneemt dat het een indringende expo is. Wat ook verrassend was, was de wall art van street artist Blu op de buitenmuren van het pand.
Araki Amore. Galleria Carla Sozzani – Milaan, Italië
Omdat 10 Como Corso nog op mijn to-do-lijstje stond (want een bijzonder mooie concept store in een oud warenhuis met exorbitant hoge prijzen, trouwens) en het nog steeds regende, besloot ik Araki Amore, een expositie van Nobuyoshi Araki te gaan kijken. In deze peperdure wijk, waar frisdrankjes in het cafe beneden 11 euro zijn, bleek entree tot de expositie gratis te zijn. Een leuke meevaller omdat ik niet direct een grote fan van de Japanse kunstenaar ben. Maar ik moet toegeven, na de verrassing bij zijn expositie Araki Ojo Shashu in Foam op de dag af 2 jaar geleden, dat ik zijn werk interessanter vond dan verwacht. Ook nu hingen er pakken polaroids met bondagefoto’s en beavershots maar de grote werken waren artistiek interessanter en minder van het seksueel-gefrustreerde-perv-gehalte, hoewel nog steeds verontrustend raar. Bloederige babypoppen, bondagepoppetjes in weelderige boeketten, speelgoed krokodillen en hagedissen of dat alles op een bizar hoopje gegooid. Afijn, weer een cultureel bezoekje op deze toch al volle dag afgerond.
Museo del Novecento. Collection masterpieces of 20th century – Milaan, Italië
Op een zeer regenachtige ochtend ben ik blij dat ik het Museo del Novocento in de planning heb. Langs de rij in de regen wachtenden voor de Duomo, snel ik het moderne museum in. Het museum begint met een paar favorieten slash oude bekenden: de vuurtoren van Westkapelle van Mondriaan, een fraai Klee en een Modigliani. Ze leiden, chronologisch, een hele reeks van Italiaanse kunstenaars in: Boccioni (best mooi), Balla, Severini, de fletse maar mooie Morandi, Lillioni, Marini en Cassinari onder andere. Het is jammer dat de expositieruimtes zo ondoorgrondelijk in elkaar steken, want daardoor heb ik de Italiaanse pop-art (in een overgang naar het Palazzo Reale) moeten missen. Maar met nog meer musea in petto op deze regenachtige dag is dat misschien niet heel erg. De ontbrekende ‘buitenlanders’ die boven alleen een vervangend bordje hebben hangen, vind ik in de expositieruimte die je alleen buitenom in kunt. Werken van Braque, Chagall, Picasso’s, nog meer Modigliani’s en mijn favoriet: een odalisk van Matisse. Met natuurlijk nog wat Italianen er tussen. Een mooi bezoek! Een volgende keer maar op zoek naar de pop-art.
Permanente collectie Pinacoteca Giovanni e Marella Agnelli – Turijn, Italië
Ergens in het doolhof van het winkelwarenhuis in de grote voormalige Fiatfabriek in Lingotto zit Pinacoteca Giovanni e Marelle Agnelli verstopt. Via de lift kom je bij de galerie die grenst aan de voormalige testbanen van de fabriek. Met een museumkaartje mag je die baan, hoog boven op de zesde verdieping op het dak, ook nog even op. De expositie is klein (25 werken) en valt me een beetje tegen. Feitelijk zijn het vrijwel alleen maar werken van Canaletto en die vind ik niet bijzonder. Maar aan het einde, ineens stralen ze je tegemoet, hangen zeven kleurrijke werken van Matisse als toefje slagroom op een taart. Een goedmakertje voor de lange trek naar deze afgelegen plek buiten het centrum van Turijn.
La Passione Secondo Carol Rama, GAM (Galleria d’Arte Moderna) – Turijn, Italië
Bij toeval kwam ik door de expo van Carol Rama, één van Turijns beroemdste kunstenaars. Met zo’n 200 werken is dit een zeer extensieve tentoonstelling. En haar werken zijn over allerlei kunststijlen verdeeld: van kubistisch tot indringende seksueel getinte werkjes (slangen uit vagina’s en mannen met meerdere geslachtsdelen) maar ook met een bijzondere voorliefde voor oogjes, de ene keer poppenoogjes, de andere keer de Turks aandoende ‘geluksoogjes’. Maar ook schoenen en vossen of de fietsen uit haar vaders fabriek maken deel van haar werken uit. Of ze hiermee een bijzondere boodschap wilde overbrengen, is me niet duidelijk geworden. Sommige (de kleinere, seksueel getintje tekeningen en aquarelletjes) doen me veel denken aan Niki de St Phalle. En dan te bedenken dat de voor die tijd schokkende werkjes al voor haar twintigste gemaakt waren. Een bijzondere expositie die onverwacht de moeite waard bleek.
Jean-Michel Basquiat – Mudec, Milaan, Italië
De aanleiding voor dit tripje naar Milaan was de expositie van Jean-Michel Basquiat. Miste ik eerder zijn expositie in Parijs omdat de rijen te lang waren en ik zijn werken nog niet echt kende, enige jaren later kwam zijn expositie naar ‘t Guggenheim Bilbao net nadat ik de stad bezocht. Dit keer lukt het me dus wel. En de expositie verrast me positief: er hangen bijzonder veel werken en de breedte van de werken is indrukwekkend. Aan de hand van Basquiat’s korte leven word je meegenomen langs zijn kunst. De schilderijen die ik verwachtte: druk, over elkaar heen geschilderde verhalen, kroontjes en taalfouten, doodshoofd-achtig aandoende gezichten, hele verhalen in enkele zinnen neergekalkt. Maar ook poëzie-achtige teksten of werken als de rode auto die duidelijk herkenbaar is als rode auto. Een overweldigend mooie expositie! Ik ben blij dat ik deze in de laatste week nog heb kunnen zien!
Museum Ostwall. Dortmunder U – Dortmund, Duitsland
Museum Ostwall heeft, naast de expositie van Niki de St Phalle, nog veel meer te bieden en wel in de vorm van de vaste collectie. Met klinkende namen als Tinguely, Beckmann, Modersohn-Becker, Jawlensky (een van mijn favorieten natuurlijk) maar ook Pechstein, Kirchner, Macke, Picasso, Nolde, Rottluf, Klee, Kokoschka. Een bezoekje waard dus, al is niet alles even mooi. Zeker de expo met werken van Joseph Beuys valt wat tegen, en een installatie van een kamer met hekken met prikkeldraad als een concentratiekamp, met bestek op de vloer en een koffer om mee te nemen door de installatie is ronduit macaber, maar de rest maakt het meer dan goed. Een mooi museum!
Ich bin ein Kämpferin. Frauenbilder der Niki de St Phalle – Museum Ostwall, Dortmund, Duitsland
De expositie van Niki de St Phalle in het Museum Ostwall in Dortmund is indrukwekkend. Niet alleen is er een enkele Nana en zijn er een aantal werken die haar geestelijke strijd heel duidelijk verwoorden (van die enge met beesten, poppen, doodshoofden, dode beesten erin verwerkt), ook haar kleurrijke tekeningen en getekende verhalen hangen er volop. Ik heb al 20 jaar geen liefdesverdriet meer gehad maar bij haar werken over liefde en liefde kwijtraken is de pijn bijna voelbaar. In alle eenvoud komt het verdriet zo het papier af. De expositie die ik hier aantrof, was eigenlijk wat ik in Hannover verwachtte aan te treffen. Bijzonder blij dus, dat ik hier naartoe gereden ben!
Jean Tinguely Machinespektakel – Stedelijk Museum, Amsterdam
Vanuit mijn interesse in de werken van Niki de St Phalle kwam ik ooit bij de werken van Jean Tinguely tercht. Dus toen ik een tijd terug zag dat het K20 in Düsseldorf een expositie van Tinguely’s installaties had, was ik geïnteresseerd. Maar toen ik zag dat de expo later in het jaar zou verkassen naar ‘t Stedelijk, besloot ik daarop te wachten. En dat bleek een goede want de expo van Tinguely’s machinekunstwerken is erg interessant maar tegelijkertijd ook best klein. En dan is de vaste collectie van ‘t Stedelijk er natuurlijk nog, dus erg de moeite waard!
Joan Miró: Materialidade e metamorfose – Museu Serralves, Porto, Portugal
Het Museu Serralves ligt wat uit de stad maar is makkelijk bereikbaar met bus 502 vanaf Trindade. En het is een bezoekje waard. Het museum voor hedendaagse kunst heeft naast exposities in het hoofdgebouw, ook expo’s in het zoetroze gebouw midden in het park van Fundacao Serralves. De expositie van Miró is niet bijzonder groot, zes relatief kleine zalen, maar laat uitzonderlijke werken zien, inclusief de wordingsvideo die erbij hoort. Zeker de moeite waard om de rit vanuit het centrum van de stad te maken!
Sprengel Museum – Hannover, Duitsland
Hannover staat bekend als de stad van kunstenares Niki de St Phalle. Ooit doneerde zij 77 werken aan de stad en het bekendst daarvan zijn de 3 Nana’s die op de Leibnizufer staan. Maar het Sprengel Museum heeft ook een (flink) aantal van haar werken. De expositie met haar werken was dan ook enigszins teleurstellend: waar ik een uitgebreide overzichtstentoonstelling verwachtte door de aankondigingen, bleek het één zaal met vooral schaalmodellen van haar Tarot-tuin te zijn, aangevuld met een paar andere werken. De expositie was natuurlijk wel de moeite waard maar veel beperkter dan verwacht. Dat werd door de overige exposities, 130% Sprengel Sammlung Pur, Klassische Moderne en Geburt der Moderne, meer dan goed gemaakt. De lijst met kunstenaars was bijna eindeloos: mijn favorieten Klee (verrassend veel werken) en Von Jawlensky natuurlijk, maar ook Dubuffet, Picasso, Calder, Nay, Lynn Chadwick, Léger, Baselitz, Bacon, Dumas, Kirchner, Beckmann, Kollwitz, Macke, Munch en Nolde. Een fantastisch bezoek dus, dat ik iedereen aan kan raden!
De ondergang van Abraham Reiss. 9 schilderijen van Jeroen Krabbé – Nationaal Holocaust Museum, Amsterdam
Ooit verkocht ik, tijdens een bijbaantje, een dure pen of agenda aan een uiterst charmante Jeroen Krabbé en sindsdien valt mijn oog op zijn naam, bijvoorbeeld toen hij exposeerde in De Fundatie in Zwolle. Zo ook nu ik op de site van het Joods Historisch Museum zag dat er een expositie met negen van zijn werken is. Alleen had ik niet opgemerkt dat de expositie in het Nationaal Holocaust Museum plaats had en dat de expositie over de deportaties van zijn familie naar Westerbork en van zijn grootvader naar Sobibor gaat. En dat had misschien alarmbelletjes moeten doen rinkelen dat de expositie een zware en nare basis zou hebben. Maar dat deed het niet meteen, tot ik de begeleidende film een stukje had bekeken. De technieken die hij heeft toegepast, die Krabbé beschrijft, om de emotie in de schilderen over te brengen zijn indrukwekkend. De familieverhalen die hij onderzocht heeft en de moeite die hij had met het schilderen maken de werken des te indrukwekkender. Indrukwekkend en emotioneel.
Ontdek het moderne – Gemeentemuseum, Den Haag
Op zoek naar de expositie van Klimt & Schiele kom ik in de galerie ‘Ontdek de modernen’ terecht. Naast een flink aantal werken van Francis Bacon, waarvan ik me niet kan herinneren dat ik ze hier eerder gezien heb, zijn er ook sculpturen van artiesten die ik onlangs nog in Bilbao en Madrid zag. Zo is er bijvoorbeeld Spider Couple van de Franse Louise Bourgeois (fraai) en Clouds and caverns (spreekt mij niet aan), een kunstenares waar ik pas in Bilbao kennis mee maakte via het werk Maman. Of bijvoorbeeld een bijzonder klein werkje van Amerikaans minimalist Carl Andre, een van de twee werken van zijn hand in het Gemeentemuseum. Van hem zag ik vorig jaar in Madrid een expositie. Een werk van Kirchner (Cscardasdanseressen) overtuigt me er ook nu weer van dat zijn werken en het expressionisme tot mijn favorieten behoren. Maar ook een impressionistisch werk van Monet (Waterlelies) blijft indrukwekkend. Vervolgens doe ik nog even Mondriaan en De Stijl aan. Dat Mondriaan niet alleen abstract geschilderd heeft, wist ik al en veel nieuws en/of bijzonders tref ik hier dan ook niet aan, op het werk Aronskelken na. De expositie van Jan Toorop doe ik vluchtig aan, maar ik kan er niet echt warm voor lopen. Hoewel zijn pointillistische werken best fraai zijn, en sommige andere deprimerend grauw en lelijk, kan ik er niet veel energie voor opbrengen.
Musée Cantini – Marseille, Frankrijk
Het tweede museum dat ik in Marseille bezoek, en ook dit is een bijzondere: duidelijke bewegwijzering ontbreekt net als een fatsoenlijke garderobe om je spullen achter te laten. Het pand is oud en karakteristiek. De expositie van surrealistisch schilder André Masson, waar ik niet speciaal voor kwam, is beter dan ik verwachtte. Het verhaal waarom hij uiteindelijk in Amerika terechtkwam blijft me onduidelijk maar ik kan me er ook niet toe zetten me er in te verdiepen. Mijn aandacht gaat vooral uit naar schilderijen in de vaste collectie: een aantal van Victor Brauner’s werken spreken me best aan, al zie ik zijn werken voor het eerst. En natuurlijk de werken van kunstenaars die ik altijd in meerdere of mindere mate interessant vind: het pointillisme van Signac, maar ook Dufy, Dubuffet, Léger, Derain, Arp, Picasso en nog een Masson. Het verrassendst vond ik de kleurrijke Oskar Kokoschka, Le Port de Marseille. Allemaal enkele werken, dat vind ik best bijzonder! Het museum vraagt niet heel veel tijd, maar het is een leuk uitstapje als je toch in de buurt van Rué Paradis aan het shoppen of sightsee-en bent.
Musée d’Art Contemporaine (MAC) – Marseille, Frankrijk
Ik ben nu al twee exposities van Jean-Michel Basquiat misgelopen, jaren terug in Parijs en recentelijk in Bilbao. Dus met een Basquiat in het MAC (Musée d’Art Contemporaine) in Marseille, moest ik daar wel naartoe. Het is een bijzonder museum, veel werken van artiesten die ik niet ken, suppoosten die de lampen nog aan moeten doen als ik binnenkom en liever met elkaar babbelen dan op mij letten als eerste en dan nog enige bezoeker in het museum. Een paar werken springen er wel uit, ‘de duim’ (le pouce) van César is bijzonder, het schilderij van Yves Klein door een in blauwe verf gehuld, naakt model op doek rond te laten en een relatief kleine zwarte nana van Nike de St Phalle. De tocht naar deze uithoek van de stad waard, want ‘King of the Zulus’ is echt erg gaaf!