In de fraai aangelegde museumtuinen van het Rijksmuseum in Amsterdam staan al vijf jaar op rij bijzondere sculpturen. Dit jaar zijn werken van Dubuffet van over de hele wereld bij elkaar gebracht. Sommige verbeelden menselijke figuren en elementen uit de natuur, andere zijn abstract(er). Bijzonder genoeg was Dubuffet in eerste instantie geen beeldhouwer en ontstonden zijn sculpturen pas laat in zijn carrière. Het museum omschrijft de keuze van de beelden als “representatief voor de thematiek van Dubuffets werk, namelijk de mens tussen cultuur en natuur”. Ook wordt de link gelegd met ‘art brut’, een term die Dubuffet meegaf aan ‘outsider art’. Blijkbaar was Dubuffet onder de indruk van de werken van psychiatrische patiënten en hun verbeelding van de werkelijkheid. Hij schijn dan ook een flinke collectie van art brut verzameld te hebben. Maar genoeg daarover. De sculpturen in de museumtuinen zijn erg indrukwekkend en door hun eenvoudige kleuren komen de sculpturen met hun vele vlakken bijzonder mooi tot hun recht tussen al het groen en de fonteinen van het Rijks. De expositie is gratis te bekijken en je hoeft er niet voor in de rij. Zeker bezoeken dus!
Category Archives: sculpturen
Jean Dubuffet. The Deep End – Stedelijk Museum, Amsterdam
Na een paar stukken gezien te hebben de laatste tijd én natuurlijk de enorme sculptuur bij het Kröller Muller Museum van Jean Dubuffet moest ik naar de expositie in het Stedelijk in Amsterdam. De expositie is vrij klein en vult ternauwernood twee zalen in het enorme museum. De expositie is mooi, toont werken die ik niet eerder heb gezien en laat een hele andere kant zien dan de sculpturen die ik tot op heden kende. Alle werken komen uit de collectie van het Stedelijk zelf. De werken uit de jaren vijftig zijn gedekt van kleur en in bijzondere materialen, zoals zand, wat een beetje doet denken aan de schilderijen die ik onlangs van Jeroen Krabbé bij het Holocaust Museum zag. De werken uit de jaren zestig zijn juist heel herkenbaar als Dubuffet. Een interessante combinatie. De wat kleinere sculpturen hier geven een aardig voorproefje van de sculpturen die momenteel in de tuin van het Rijksmuseum staan (gratis te bezichtigen).
Museum voor Schone Kunsten – Gent, België
In een weekend Gent mag een bezoek aan het Museum voor Schone Kunsten niet ontbreken. In het statige museum tegenover het SMAK sieren zo’n 450 werken de zalen, zo’n 5% van de collectie trouwens, maar een groot deel spreekt me niet direct aan omdat ze de middeleeuwen tot de vroege twintigste eeuw bestrijken. En mijn interesse rijkt niet veel verder dan de laatste 100 jaar daarvan. Maar desalniettemin is het een interessant museum. Meteen in de entree zijn de wanden beschilderd door immigrante Parastou Forouhar met kalligrafisch Farsi in het werk Written Room. Het moet mensen aanzetten te denken over migratie en (verlies van) identiteit. Erg fraai!
In het museum kom ik veel voor mij nieuwe namen tegen, zoals Edgard Tytgat en Gustave van de Woestyne. Ik hangen werken van meesters die ik van naam ken maar waarvan ik nog niet veel heb gezien, zoals Theo van Rysselberghe, James Ensor, Erich Heckel en Constant Permeke. Ik word al blij als ik een Jawlensky denk te herkennen maar het blijkt een Frits van den Berghe (zie afbeelding). Interessant! En dan zijn er natuurlijk de kunstenaars die mij altijd wel aanspreken, zoals Kirchner, Modersohn-Becker of Rodin. Voor elk wat wils, in het MSK. Een bezoek waard! Een praktische tip: je kunt sinds kort combikaarten kopen voor MSK en SMAK!
Galleria nazionale d’arte moderna e contemporanea – Rome, Italië
Het is een aardige trek naar de Galleria nazionale d’arte moderna e contemporanea, dat helemaal achter het Park Villa Borghese ligt. Het schitterende oude gebouw bereik je door een hoge statige trap, waarop de kunst al begint. Het is een zalig museum en de collectie is de ‘who is who’ van de kunstwereld: Warhol, Man Ray, Van Gogh, Degas, Giacometti, Monet, Modigliani, Klimt, Moore, Kandinsky, Miro, Dubuffet, Arp, Twombly, Klein. En dan noem ik alleen nog maar de kunstenaars die mij het meest aanspreken. Verder is er zelfs een Kees van Dongen. En een schilderij van de hand van Rodin. Iets wat ik eigenlijk buiten zijn eigen museum nooit zie omdat zijn sculpturen de hoofdrol hebben. Maar ook hangt er een mooie Pollock (Watery Paths), is er een abstract van Capogrossi (zie afbeelding) en vind je er Manzoni. Of de hangende karkassen van Berlinde de Bruyckere. Van Mimmo Paladino zie ik een sculptuur, anders dan het paard dat ik van hem kende. Een absolute aanrader dus, dit grote museum!
Il Giardino dei Tarocchi. Niki de Saint Phalle – Capalbio, Italië
Al bijzonder lang stond de Tarottuin van Niki de St Phalle, in het Italiaans Il Giardino dei Tarocchi, op het verlanglijstje. Maar ik was al in Rome geweest, Capalbio ligt toch bijna 2 uur rijden van Rome of andere luchthavens, en om nu alleen daarvoor naar Italië te vliegen. Maar ik ben zo blij dat ik gegaan ben! Het park met allerlei fantasievolle creaturen is enorm indrukwekkend. Het team dat De Saint Phalle aangestuurd moet hebben, het harde fysieke werk en de giftige dampen die haar gezondheid aantastten… alles wordt hier ineens voelbaar. Sculpturen die als huizen dienden, geen centimeter zonder mozaïek: zo indrukwekkend. Ik was er vroeg en dat is vanwege de warmte eind juni ook wel noodzakelijk. En je hebt dan ook nog de kans om te kleurrijke, levensgrote beelden zonder mensenmassa’s te bekijken. Uren kun je het park ronddolen! En de omgeving, met Porto Ercole op rij-afstand, het middeleeuwse dorp Capalbio en schitterende strandjes in de buurt, dat alles maakt dit een bijzonder mooie trip!
Beeldentuin van het Kröller Muller Museum – Park Hoge Veluwe, Otterlo
De beeldentuin van het Kröller Muller wordt op de website van het museum omschreven als ‘een van de grootste beeldentuinen van Europa’. En als je er rond loopt, dan geloof je dat meteen. Al als je bij het museum komt aanlopen, vind je de eerste sculpturen in de voortuin. Maar de echte verrassing ligt aan de andere kant van het museum. Tusen de sculpturen liggen en zitten mensen in de stralende zon op het groene gazon. De eerste blikvanger is de goudgele Arp. Maar ook het witte werk in de vijver van Marta Pan is een eye-catcher. En hoe meer je rondloopt, hoe meer moois je ontdekt. Mijn favoriet is toch wel de Jardin d’emails van Jean Dubuffet. Het immense kunstwerk straalt glanzend wit in de hete zon. Via een smal trappetje kun je het werk binnen gaan en belanden midden in de tuin van emaille. De sculptuur wordt weliswaar flink gerestaureerd maar is nog steeds toegankelijk. Erg mooi. Maar mooi zijn ook de werken van een andere orde, zoals bijvoorbeeld dat van Maillol of de kleine gehurkte Rodin achter de vijver. Zeker een aanrader, dit park én dit museum!
Arp: the poetry of forms – Kröller Muller Museum, Otterlo
Als ik het Kröller Muller Museum bezoek blijkt er ook een expositie te zijn van Jean (of Hans) Arp. Als het om sculpturen gaat, is Arp wel één van mijn favorieten. De expo schijnt de eerste grote overzichtstentoonstelling van zijn werk te zijn, sinds zijn dood in 1966. En de expo stelt dan ook niet teleur. Naast veel grafische werken, poëzie en reliëfs staan er ook de veel mooie sculpturen opgesteld, die zo glad en zo vloeiend zijn dat je ze bijna zou willen aaien. Erg fijn om deze tentoonstelling onverwacht tegen te komen!
Kröller Muller Museum – Park Hoge Veluwe, Otterlo
Al jaren staat het Kröller Muller Museum op mijn verlanglijstje. Pas als ik mijn neefje naar Apeldoorn moet brengen komt het ervan het museum te bezoeken. De toegang tot het Park Hoge Veluwe (9,60) en het bedrag om met een auto naar binnen te gaan (6,60) vind ik flink maar met de museumkaart is het museum verder gratis. De collectie is erg mooi: niet alleen kom ik hier de tweede Ossip Zadkine sculptuur tegen, nadat ik eerder deze week mijn eerste Zadkine in Duisburg zag, er staat ook een Lehmbruck. Er is natuurlijk een uitgebreide collectie van Van Goghs. Werken van zo’n beetje alle stromingen die hij aangehangen heeft. Maar daar houdt het niet op. Er hangen verrassende werken van Isaac Israëls, pointillisme van Pisarro en anderen, werken van Mondriaan die je zo voor Klee’s kunt aanzien, Le Bateau-Atelier van Monet die ik erg mooi vind. Maar ook een niet-lelijke De Chirico, skulpturen van Lipchitz, vroege Gaugains en zoveel meer. Al met al een museum dat bijzonder de moeite waard is! Dit had ik jaren eerder moeten doen.
Museum Küppersmühle – Duisburg, Duitsland
Als derde museum staat het Museum Küppersmühle op het programma. Het is schitterend gelegen aan de Innenhafen van Duisburg, waar ‘t op deze zonnige dag erg goed toeven is, trouwens. De expositie van David Schnell vind ik niet erg interessant maar het zit in het kaartje inbegrepen dus ik loop een snel rondje. Ik kom hier voor de vaste collectie van het museum. De focus ligt op Duitse schilderkunst van na 1945. Met namen als Georg Baselitz, Joseph Beuys, Anselm Kiefer, Norbert Kricke, A.R Penck, Otto Piene en Sigmar Polke leek het museum me een bezoekje waard. En dat is ‘t ook. Via een bijzonder oranje-bruin gestuukt trappenhuis kom je op de tweede en eerste verdieping bij de vaste collectie. Niet alles wat ik verwachtte aan te treffen is er ook werkelijk en niet alles is even fraai als ik verwachtte. De werken van Anselm Kiefer vind ik bijvoorbeeld geen van allen mooi. Maar de op de kop hangende werken van Baselitz spreken me wel erg aan. En Kricke, waar ik pas hier in Duisburg voor ‘t eerst wat van zie, heeft ook hier een interessante sculptuur staan. Een aanrader, dit museum!
Beeldenpark van het Lehmbruck Museum – Immanuel Kant Park, Duisburg, Duitsland
Het beeldenpark van het Lehmbruck Museum ligt in het schaduwrijke Immanuel Kantpark naast het museum. Onder de bomen staat een groep mensen te tai-chi’en. Het park is, zo op de vroege ochtend, overspoeld door daklozen, alcohol- en drugsverslaafden. Het park verliest daardoor veel van zijn cachet. De kunstwerken zijn meer en minder indrukwekkend. Ik zie voor het eerst werken van André Volten en Kenneth Armitage, bijvoorbeeld, die ik enkele dagen later ook in het Sculpturenpark van het Kröller Muller Museum tegenkom. Maar ook werken van Henry Moore, Toni Stadler (zie foto) en César staan in het park. Leuk om een half uurtje voorafgaand aan het museumbezoek te doen!
Beyond the Stars. The Mystical Landscape from Monet to Kandinsky. Musée d’Orsay – Parijs, Frankrijk
Voor de expo Beyond the Stars. The Mystical Landscape from Monet to Kandinsky ga ik naar Musée d’Orsay aan de andere kant van de Seine dan het Musée de l’Orangerie. Het museum is, zonder specifieke expositie te bezoeken, al indrukwekkend genoeg. De sculpturen in de centrale ruimte, de grote klok en het koepelvormige plafond. Zelfs de inrichting van het restaurant is schitterend. De tentoonstelling Beyond the Starts bestaat uit grote namen als Monet, Klimt, Denis, Kandinsky, Redon, Cassatt en Morisot en natuurlijk Gaugain. Genieten dus. Een odalisk van Renoir is een mooie verrassing. En voor het eerst zie ik in het echt de werken van Whistler, Georgia O’Keeffe en Thomson. Interessant! Ook de Nederlanders zijn vertegenwoordigd, met werken van Van Gogh, Mondriaan en Theo van Doesburg.
Jammer genoeg is ruimte 10, met werken van Les Nabis, vanwege ombouw gesloten. Erg zonde! Maar voor een volgende keer bewaren dan maar. Want Musée d’Orsay is altijd een aanrader!
Tokyo-Paris Chefs-d’œuvre du Bridgestone Museum of Art, Collection Ishibashi Foundation – Musée de l’Orangerie, Parijs, Frankrijk
Als ik research welke musea interessante exposities hebben in die 1,5 dag dat ik in Parijs ben, zie ik dat de Bridgestone-collectie die ik 2 jaar geleden net voor sluiting van het Bridgestone Museum of Art in Tokio zag, nu in Parijs is. Die mag ik dus niet overslaan. En alweer zijn de werken indrukwekkend. Je mag er niet fotograferen, dus moet ik uit mijn hoofd terughalen wat ik gezien heb: naast schitterende werken van Monet, Renoir, en Cézanne hangen er ook werken van Matisse, Picasso, Pollock (jeej!) en Shiraga. Maar ook Giacometti en een heel mooie Klee (Island, 1932). Een brede verzameling die me, net als twee jaar geleden, heel blij maakt! En als leuk extraatje mag je ook de waterlelie-collectie van de Orangerie nog in. En ook daar word ik gelukkig van! Een fantastisch bezoek!
Jardin Sacha Sosno – Nice, Frankrijk
Net achter het MAMAC in Nice ligt een openbaar park, het Jardin Sacha Sosno. Bij de ingang van het park valt meteen het dertig meter hoge beeld op dat het park zijn naam geeft: La Tête au Carré van Sacha Sosno. Maar het park biedt meer, onder andere de voor mij onbekende namen als Sandro Chia (een klassiek aandoend beeld), de Totem n° S van Jacky Coville (die lijkt op een Miró of een Picasso), een beeld van Max Cartier en een werk van Chabac, die ook het dak van het MAMAC met meerdere werken siert. Een interessant klein park om even een rondje te doen.
Musée Matisse – Nice, Frankrijk
Op een late middag ligt het tomaatrode gebouw van het Musee Matisse in een vrolijk zonnetje tussen de Gallo-Romeinse ruïnes en petanque spelende mannen in het Parc des Arènes in Cimiez, een buitenwijk van Nice. Binnen is het druk maar de collectie is zo fraai dat ik dat voor lief neem. De toegang is vandaag, onverwacht, gratis. Zalen vol, met kleurrijke werken maar ook impressionistische zeezichten, zwart-witte maskers, allerhande sculpturen en natuurlijk zijn cut-outs, in dit geval als glas-in-loodraam. Het blijft indrukwekkend hoe Matisse, met enkele zwarte lijnen de fraaiste gezichten met volop expressie neer kan zetten. Mijn favoriet, daarin ben ik behoolijk consistent, is een liggende odalisk met oriëntaals aandoende doeken. Dit museum mag zeker niet op je lijstje ontbreken, als je Nice bezoekt. Wat mooi!
Fondation Maeght – St Paul de Vence, Frankrijk
Na een directe bus vanuit Nice en een steile wandeling de berg op kom ik tien minuten voor openingstijd aan bij Fondation Maeght. Het personeel is het meest ongeïntereseerde, onvriendelijke museumpersoneel dat ik ooit ben tegengekomen. Ik had me erg op dit museum verheugd maar het viel tegen. Niet alleen moet je het absurde bedrag van 5 euro betalen om foto’s te moeten maken (bovenop 15 euro entree), ook is een groot deel van de vaste collectie niet aanwezig vanwege de tijdelijke expositie van Pascal Pinaud. Zijn werken boeien mij niet echt, met uitzondering van de werken van blauw licht en het werk Mars, 3 lichtbakletters P. De werken binnen die er staan, zijn meteen ook interessant: Calder, Miró, Giacometti, Bonnard en Hantaï bijvoorbeeld. En natuurlijk de beeldentuin met werken van Barbara Hepworth, Chillida, Pol Bury, Braque, Leger en Calder. Ook de beeldentuin van Miró is mooi, verweerd maar interessant. En als afsluiter is er het terras met de sculpturen van Alberto Giacometti. Dus niet geheel ontevreden maar toch wat teleurgesteld na mijn hoge verwachtingen verliet ik uiteindelijk het museum.
Henry Moore. Impuls für Europa – LWL-Museum für Kunst und Kultur, Münster, Duitsland
Het is relatief rustig in het grote LWL-Museum für Kunst und Kultur. De expo van Moore is op de tweede verdieping en bevat, tot mijn blijde verrassing, meer dan alleen sculpturen. De sculpturen zijn fraai natuuurlijk, maar ook zijn studies en andere werken zijn bijzonder en iets wat ik nog niet eerder gezien heb. Ook zijn er werken van Duitse kunstenaars die door Moore beïnvloed zijn. Een mooi geheel!
Ich bin ein Kämpferin. Frauenbilder der Niki de St Phalle – Museum Ostwall, Dortmund, Duitsland
De expositie van Niki de St Phalle in het Museum Ostwall in Dortmund is indrukwekkend. Niet alleen is er een enkele Nana en zijn er een aantal werken die haar geestelijke strijd heel duidelijk verwoorden (van die enge met beesten, poppen, doodshoofden, dode beesten erin verwerkt), ook haar kleurrijke tekeningen en getekende verhalen hangen er volop. Ik heb al 20 jaar geen liefdesverdriet meer gehad maar bij haar werken over liefde en liefde kwijtraken is de pijn bijna voelbaar. In alle eenvoud komt het verdriet zo het papier af. De expositie die ik hier aantrof, was eigenlijk wat ik in Hannover verwachtte aan te treffen. Bijzonder blij dus, dat ik hier naartoe gereden ben!
Kunstmuseum Bochum – Bochum, Duitsland
Duitsland kent bijzonder veel musea met collecties die mij aanspreken. Meestal zijn het niet de Sonderausstellungen maar de vaste collecties die mij aanspreken: veel expressionisten, fauvisten, Blaue Reiter en ga zo maar door. In Bochum is de optelsom van bijvoorbeeld Arp, Lucebert, Constant, Moore, Jorn, Bacon en Morgner genoeg om mij te trekken. Het museum is niet bijzonder groot, en op deze derde kerstdag heb ik het museum voor mij alleen, maar als je in de buurt bent is het museum zeker een bezoek waard!
Sprengel Museum – Hannover, Duitsland
Hannover staat bekend als de stad van kunstenares Niki de St Phalle. Ooit doneerde zij 77 werken aan de stad en het bekendst daarvan zijn de 3 Nana’s die op de Leibnizufer staan. Maar het Sprengel Museum heeft ook een (flink) aantal van haar werken. De expositie met haar werken was dan ook enigszins teleurstellend: waar ik een uitgebreide overzichtstentoonstelling verwachtte door de aankondigingen, bleek het één zaal met vooral schaalmodellen van haar Tarot-tuin te zijn, aangevuld met een paar andere werken. De expositie was natuurlijk wel de moeite waard maar veel beperkter dan verwacht. Dat werd door de overige exposities, 130% Sprengel Sammlung Pur, Klassische Moderne en Geburt der Moderne, meer dan goed gemaakt. De lijst met kunstenaars was bijna eindeloos: mijn favorieten Klee (verrassend veel werken) en Von Jawlensky natuurlijk, maar ook Dubuffet, Picasso, Calder, Nay, Lynn Chadwick, Léger, Baselitz, Bacon, Dumas, Kirchner, Beckmann, Kollwitz, Macke, Munch en Nolde. Een fantastisch bezoek dus, dat ik iedereen aan kan raden!
ArtZuid – Amsterdam
Ca. 70 beelden van 21 kunstenaars staan en liggen langs de ca. 2,5 km van de ArtZuid-route. In ruwweg een t-vorm vanaf Station Zuid tot en met de Apollolaan liggen de werken in een stralende zon. Niet alle werken spreken me aan, uiteraard, maar Frank Stella’s Inflated Star en Wooden Star, de werken die aan het uiterste puntje van de route, nog achter Station Zuid liggen, zijn erg indrukwekkend en de (lange) wandeling er naartoe zeker waard. De werken in deze expo zijn erg uiteenlopend. Naast Stella zijn een paar van mijn favorieten de pop-artsy werken van KAWS, de ‘paarden’ van Mimmo Paladino maar ook wat minder frivool werk als Jaume Plensa, A.R. Penk en Baselitz.